محمدباقر دستغیب

از کامپیوتر برای رده‌بندی و ذخیره اطلاعات مرسوم شده است. با توجهشامروزه استفاده به انبوه اطلاعات موجود در شبکه‌ها از جمله اینترنت، و ساختمند نبودن اطلاعات، نیاز به بازیابی خودکار اطلاعات بیشتر گردیده است. با توجه به تنوع اطلاعات موجود در شبکه و ناهمگن بودن مدارک ایجاد درخواست برای کاربران ساده نیست و در بسیاری از موارد نیازمند اصلاح بوسیله شخص خبره می‌باشد. منظور از هوشمندسازی سیستم بازیابی اطلاعات، سیستمی است که محتوای مدرک و درخواست را درک کند. و با توجه به دانش زمینه، کاربر را در یافتن اطلاعات موردنیاز، راهنمایی نماید. در بسیاری از سیستمهای تجاری، فهرست‌گذاری موضوعی، انجام شده است. یکی از کاربردهای چنین سیستمی استفاده از فهرست موضوعی و آموزش شبکه عصبی برای بهینه‌سازی درخواست کاربر می‌باشد. اصول این سیستم شباهت جواب درخواستهای مشابه است، بنابراین سیستم هوشمند بردار درخواست کاربر را طوری تغییر می‌دهد تا با دانش موجود در مجموعه بهترین جواب بدست‌ آید.

نمایه سازی معانی پنهان روشی است که اطلاعات را در قالب معانی ذخیره میکند، و از رابطة پنهان میان اصطلاحات و متن استفاده مینماید. در این روش معایب توجه به اصطلاح در یک سند به صورت منفرد، برطرف میگردد. در نظام بازیابی که به این روش فراهم میآید، به جای تطبیق لغوی اصطلاحات کلیدی، رابطة معنایی میان اصطلاحات نیز مورد توجه قرار میگیرد. در این مقاله، نظریه و کاربردهای نمایه سازی معانی پنهان در نظام های بازیابی مورد بررسی قرار میگیرند.

هرروز بر تعداد مدارک ساختیافته (مانند مدارک قابل نشانه گذاری) در اینترنت اضافه میشود. این نوع مدارک ساختیافته، علاوه بر محتوای مدرک، قالب معنایی مدرک را نیز ذخیره میکنند؛ بنابراین مدرک به صورت یک درختواره ذخیره میگردد.از طرفی با افزایش اطلاعات موجود در شبکه، تقاضا برای بازیابی اطلاعات، بیشتر و پیچیده تر شده است. امروزه کاربران پرسش هایی را مطرح میکنند که دارای ساختار درختی است. برای بازیابی اطلاعات مرتبط، روش های کلاسیک که صرفاً از عملگرهای منطقی برای تطبیق پرسش با مدارک استفاده میکنند، نمیتوانند چنین پرسش هایی را با دقت مناسب بازیابی نمایند. هدف از این مقاله بررسی نمایه سازی سلسله مراتبی و تطبیق سلسله مراتبی مدارک است.

هدف : هدف پژوهش حاضر، استفاده از سیستم خبره در افزایش کارآیی سیستم ارزش گذاری مقاله های بازیابی شده در موتورهای جستجوی پایگاه های فارسی است. روش : روند کار به این صورت است که سیستم خبره ارزش مقاله های را محاسبه می کند و نتایج حاصل بهتر از سیستمهای مرسوم می شود. سیستم هوشمند پارامترهای انسانی را به صورت قوانین سیستم خبره برای محاسبهارزش مقاله ها به کار می برد و در نهایت کارآیی بهتری از سیستمهای غیرهوشمند به دست می آید، زیرا دسترسی به منابع در پایگاه های اطلاعاتی و سطح وب یکی از بزرگترین چالشهای سیستمهای اطلاعاتی و سیستمهای بازیابی اطلاعات است. نتایج : اگر فهرست به صورت مناسب مرتّب نشده نباشد، با اینکه سیستم موفق به یافتن جواب پرسش کاربر گردیده، دسترسی برای کاربر مهیا نشده است. از این رو، استفاده بهینه از 10 پاسخ اول و جایگاه صفحه اول بسیار مهم است. نتیجه سیستم هوشمند حاصل، کارآیی بهتری از سیستمهای سنتی غیرهوشمند دارد.