محدثه دخت عصمتی

فراموشی سازمانی، توانایی حذف دانش منسوخ و ناکارآمد است و بخش مهمی از پویایی دانش در سازمان‌ها محسوب می‌شود. فراموشی سازمانی با پویایی دانش مرتبط است و در یادگیری سازمانی، ضروری است که برای همگامی با محیط کنونی، برنامه‌های جدید و روندهای اجرایی استاندارد اتخاذ شوند. در این مسیر، توجه به فراموشی سازمانی می‌تواند در موفقیت برنامه‌های یادگیری سازمانی، مؤثر باشد. در این مقاله، پس از پرداختن به مفاهیمی چون دانش سازمانی و یادگیری سازمانی، به فراموشی سازمانی و نقش آن در سازمان‌ها پرداخته شده است.

در این مقاله با روش تحلیل محتوای کیفی، به مطالعة موردی گروه بحث الکترونیک دانشگاه فردوسی مشهد پرداخته شده است. جامعه آماری پژوهش از 1319 پست الکترونیکی تشکیل شده که از ششم دی ماه 1385 تا ششم تیرماه 1386 به این گروه بحث ارسال شده اند. مطالعه موردی حاضر با روش تحلیل محتوای ساختاری انجام گردید . یافته های مرحله اول پژوهش نشان میدهد پراکندگی موضوعی در پستهای ارسالی، به ترتیب با 93/56% فراوانی در گروه «مرتبط با کتابداری و اطلاع رسانی»، 16/20% فراوانی درگروه «عضویت»، 64/8% در گروه «هرزنامه ها»، 65/7% درگروه «تبریک و تسلیت» و 59/6% در گروه «متفرقه» است. در مرحله دوم، به منظور بررسی ارتباطهای علمی اعضای گروه بحث، 751 پست الکترونیک ارسالی به گروه «مرتبط با کتابداری و اطلاع رسانی» با استفاده از دستورکار رمزگذاری شده، تحلیل محتوای کیفی گردید و مشخص شد 194 پست (82/25 %) در مقوله «اخبار و رویدادهای مرتبط با کتابداری»، 21 پست (79/2%) در حوزه «اخبار فناوری اطلاعات»، 96 پست (78/12%) حاوی اخبار «انجمن کتابداری ایران»، 172 پست (90/22%) از «همایشها و کارگاه ها»، 22 پست (92/2%) درمورد «تحصیلات تکمیلی و عالی»، 131 پست (44/17%) در مقوله «منابع و مطالب جدید»، 19 پست (52/2%) درباره «جستجوی متخصصان کتابداری»، 14 پست (86/1%) با موضوع«آگهی استخدام»، 14 پست (86/1%) در مورد «نمایشگاه کتاب»، 23 پست (06/3%) درارتباط با «منزلت اجتماعی رشته»، و 156 پست (77/20%) به «پرسش موضوعی» و پاسخ در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی و رشته های، مرتبط اختصاص یافته بودند

اصطلاحنامه های پیوسته برای کاربردپذیری و آسانی استفاده باید دارای مجموعه ویژگی های خاص و عام باشند. ویژگی های عام آنها مانند ویژگی های عام طراحی صفحات وب و وب سایت ها هستند و ویژگی های خاص آنها، قابلیت های ویژه این اصطلاحنامه ها برای کاربرد در وب را در بر می گیرند. در این پژوهش، اصطلاحنامه های پیوسته پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات، با توجه به استاندارد های تدوین اصطلاحنامه های یک یا چندزبانه و استاندارد طراحی صفحات وب، به وسیله یک سیاهه وارسی و به روش تحلیل محتوای صفحات وب، مورد ارزیابی قرار گرفته اند. تلاش شده است تا معیار های مد نظر درج شده در سیاهه وارسی با مشاهده مستقیم صفحه وب اصطلاحنامه ها و جستجو در آن بررسی شود. نتایج نشان می دهد که این اصطلاحنامه ها ساختار مطلوبی دارند، اما برای کاربردپذیری مبتنی بر وب مناسب نیستند و قابلیت های آنها برای جستجو و دسترسی به منابع اطلاعاتی در مقایسه با اصطلاحنامه های معادل خارجی بسیار اندک است و رابط کاربری آنها برای برقراری ارتباط با کاربر اصطلاحنامه، ضعیف عمل می کند.

این پژوهش به مطالعه وضعیت اشتراک دانش و مدیریت وب سایت کتابخانه مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران می پردازد. روش پژوهش پیمایشی-توصیفی و ابزار پژوهش پرسشنامه است. جامعه پژوهش، کارکنان و دست اندرکاران وب سایت کتابخانه مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران -بیشتر دانش آموختگان رشته کتابداری واطلاع رسانی هستند- که روی وب سایت کار می کنند یا نظر می دهند. یافته های حاصل از پژوهش حاکی از آن است که اشتراک دانش و عوامل موثر بر آن (شامل عوامل انسانی، سازمانی و فناوری اطلاعات) در جامعه مورد مطالعه وضعیت مطلوبی دارد. یافته ها نشان دهنده آن است که از میان سه عامل فوق، عامل سازمانی نسبت به سایر عوامل مانع بیشتری بر اشتراک دانش هستند. مدیریت وب سایت کتابخانه ها وضعیت مطلوبی ندارد و مدیریت وب سایت، توسط کتابخانه تنها محدود به بخش محتوایی است و سایر بخش های فنی و ساختاری سایت توسط فناوری اطلاعات دانشگاه اداره می شوند. قابلیت و مهارت کارکنان که می تواند برای کار با وب سایت نقش موثری در اشتراک دانش آن ها داشته باشد، وضعیت مناسبی ندارد، به ویژه در بخش های ساختاری و فنی وب سایت و کارکنان مهارت بیشتری برای کار با بخش مجتوایی وب سایت دارند. در مجموع می توان گفت با اینکه اشتراک دانش وضعیت خوبی میان کارکنان وب سایت کتابخانه مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران دارد، اما اشتراک دانش و مدیریت منسجم، پویا و کارآمد وب سایت حاکم نیست.

هدف : هدف پژوهش حاضر، بررسی قابلیت های بخش سفارش نرم افزار کتابخانه از دیدگاه کارکنان بخش سفارشات کتابخانه مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران و در نهایت ارائه الگوی پیشنهادی برای خودکارسازی بخش سفارشات کتابخانه بر اساس نظرهای کتابداران است. روش شناسی: روش پژوهش توصیفی- پیمایشی است. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامه است که 30 نفر از کتابداران بخش سفارشات کتابخانه مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران (18 دانشگاه) که زیر پوشش وزارت علوم، تحقیقات، فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هستند، به آن پاسخ داده اند. داده های پژوهش از طریق آمار توصیفی با استفاده از نرم افزار SPSS پردازش شده است. یافته ها : 47 قابلیت شامل قابلیت های کلی، فنی و مالی بخش سفارش نرم افزاری کتابخانه، در جهت ارائه الگوی پیشنهادی برای خودکارسازی بخش سفارشات کتابخانه انتخاب شده است که 10 مورد آن به قابلیت فنی و مالی بخش سفارشات کتابخانه شامل سفارش منابع اطلاعاتی، دریافت سفارش، لغو سفارش، اعلام وصول، امور مربوط به ناشر/کارگزار، محاسبه بودجه، پرداخت وجه، کنترل ارز، اعلام وصول، گزارش گیری و پیگیری سفارشات مربوط است. همچنین، از میان قابلیت های بخش سفارش نرم افزارهای کتابخانه ای، «اعلام هشدار برای سفارش های تکراری» بالاترینو «وجود فیلدی برای ورود اطلاعات «نقد و بررسی» در لیست های انتخاب» پایین ترینرتبهاهمیت رااز دید کتابداران و اطلاع رسانان بخش سفارش و فراهم آوری کتابخانه های دانشگاهی دارد. نتایج : بیشتر پاسخ دهندگان اهمیت قابلیت های مورد بررسی (قابلیت های کلی، فنی و مالی) در این پژوهش را در سطح زیاد و خیلی زیاد می دانند. اصالت: اصالت و نوآوری پژوهش از آن جهت است که تاکنون پژوهشی به صورت خاص به بخش سفارشات نرم افزارهای کتابخانه ای نپرداخته است.