نقش باورهای کلامی در ارزیابی و فهم حدیث؛ مطالعه موردیِ مواجهه قُرطُبی با حدیث منزلت (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

روش قرطبی در ارزیابی و فهم حدیث منزلت، آسیب هایی را به همراه داشته است. گستردگی و کثرت این آسیب ها در کنار قطعیتِ صدور و سادگیِ الفاظ و عبارات این حدیث، فرضیه تأثیرِ پیش فرض های اعتقادی وی را بر فقه الحدیث او به ذهن متبادر می سازد. این فرضیه آنگاه تقویت می شود که دانسته شود وی با خودداری از فحص طُرق صدور این خبر، از تشکیلِ خانواده حدیثی نیز پرهیز نموده و با اصرار بر انحصارِ صدور حدیثِ منزلت به جریانی خاص، حجم انبوهی از مستندات را - که در فهم مقصودِ این خبر نقش داشته - به طور کلی نادیده گرفته است. افزون بر این، جزمیت پیشینی بر معنای مخالفِ حدیث، و شتاب در فهمِ عبارات و مقصود این خبر، تصویری را از این حدیث به دست داده که عِوضِ سازگاری با مواضعِ صدور و انطباقِ بر متن و معنای آن، تنها به پیش فرض های کلامیِ نویسنده آن شبیه است و نیازهای کلامی او را برآورده می سازد.