الگوی اسلامی سلسله مراتب در خانواده با رویکرد روانشناختی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف پژوهش حاضر استنباط الگوی سلسله مراتب در خانواده از قرآن و روایات است. الگوی صحیح سلسله مراتب در خانواده یکی از عوامل تحکیم و آسیب آن، یکی از منابع آسیب در خانواده به حساب می آید. الگوی دموکراتیک _ که آخرین دستاورد روانشناسی و فمینیسم است _ زن و مرد را به صورت یکسان در جایگاه اول خانواده قرار می دهد. پرسش اصلی پژوهش این است که در برابر الگوی موجود، الگوی اسلامی سلسله مراتب در خانواده چیست؟ به این منظور، به روش تحلیل محتوا، آیات و روایات مربوط به جایگاه افراد در خانواده، گردآوری، طبقه بندی و مفاهیم و نظرتات مشترک استخراج شده و الگوی نهایی به دست آمده است. این الگوی به دست آمده از منابع اسلامی نشان می دهد که زیرمجموعه والدین در خانواده جایگاه بالاتری داشته و زیرمجموعه فرزندان باید مطیع باشند و در زیرمجموعه والدین نیز مرد در جایگاه بالاتری قرار دارد و زن در جایگاه دوم قرار داشته و باید از او اطاعت نماید. در زیرمجموعه فرزندان نیز فرزند پسر بزرگ تر جایگاه بالاتری دارد. الگوی اسلامی سلسله مراتب در خانواده، بر اصل تفاوت های جنسیتی استوار است و این را نه تنها ظلم نمی داند، بلکه برخاسته از سرشت انسان و یکی از عوامل سلامت فرد و خانواده می داند.