مبانی کلامی اخلاق در منظومه نظری امام خمینی (ره) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مهم ترین وظیفه علم کلام تبیین و تحکیم باورهای دینی و پاسخگویی به شبهات است. پژوهش حاضر با توجه به جایگاه ویژه اخلاق در پارادایم اسلام درصدد پاسخگویی به پربسامدترین سؤال حوزه اخلاق یعنی مبنا و ملاک ارزش اخلاقی است. در پاسخ به این سؤال سه پارادایم اخلاقی وظیفه گرایی، فضیلت گرایی و غایت انگاری شکل گرفته است. تبیین دیدگاه کلامی امام خمینی در پاسخ به سؤال فوق، به عنوان یکی از شناخته شده ترین دانشمندان اسلامی که اقبال جهانی، معطوف ایشان است، می تواند نقش بی بدیلی در تبیین بنیادهای اسلامی اخلاق و زیست اخلاقی داشته باشد. لذا پژوهش حاضر با هدف تبیین مبانی کلامی اخلاق در منظومه نظری امام خمینی انجام شده است. روش پژوهش، تحلیل مضمون است؛ بنابراین ابتدا مبانی کلامی، استقصا و استخراج شده اند سپس با رویکرد اخلاقی، تحلیل مضمون صورت گرفته است. یافته ها: مطابق دیدگاه امام خمینی، بنیاد پارادایم اخلاقی اسلام، بر هر سه محور وظیفه گرایی، فضیلت گرایی و غایت انگاری، توأمان استواراست و پشتیبانی تکوینی و تشریعی اسلام از زیست اخلاقی، موجب ضمانت و معناداری آن می گردد. نتایج حاصل بیانگر آن است که برای داشتن جامعه اخلاقی، غنی سازی سامانه معرفتی افراد در حوزه های خداشناسی به ویژه صفات الهی، جهان شناسی در دو سطح دنیوی و اخروی، انسان شناسی و تبیین چگونگی تأثیر رفتار اخلاقی انسان بر فرجام او لازم و ضروری است.Theological Foundations of Ethics in Imam Khomeini’s Theoretical System
One of the most important tasks of theology is to answer religious queries and strengthen the religious beliefs of the faithful. Given the special status of ethics in the paradigm of Islam, the main objective of this paper is to answer one of the most frequently asked questions in the field of ethics, i.e., the origin and foundation of ethics. In answering this question, three ethical schools have been developed, namely, deontological, consequential, and virtue ethics. Explaining Imam Khomeini's theological viewpoints, as one of the internationally well-known theologians, in answering the above question, plays a crucial role in explanation of the Islamic foundations of ethics and ethical lifestyle. The present research is an attempt to explain the theological foundations of ethics in the theoretical system of Imam Khomeini. The research method used for this purpose is thematic analysis. In the first place, the theological foundations have been studied and extracted, and, then thematic analysis has been carried out through ethical approach. The findings of the research show that according to Imam Khomeini’s viewpoints, the moral system of Islam is based on the three ethical schools, i.e., deontological, consequential and virtue ethics, while the evolutionary and legislative support of Islam of ethical lifestyle provides guarantee and meaningfulness to it. The findings also show that in order to have an ethical society, it is necessary to enrich the epistemological system of the individuals in the fields of theology, particularly the divine attributes, cosmology at the mundane and eschatological levels, anthropology as well as the explanation of the impacts of man’s ethical behavior on his destiny.
تبلیغات
