تحلیل سیاسی اجتماعی خطبه البتراء بر اساس مفهوم کرونوتوپ نظریه منطق مکالمه ای میخائیل باختین
آرشیو
چکیده
خطبه های سیاسی، اجتماعی و دینی در تاریخ اسلام همواره با سیاقی ادبی و بلاغی به عنوان ابزاری برای ارتباط مسئولان حکومتی با مردم، منتقل کننده مفاهیم ارزشی و همچنین ایدئولوژی های سیاسی- اجتماعی بوده اند و با تنویر افکار و احساسات جمعی، تأثیرات فراوان و بنیادی بر خط مشی تعاملات و تحولات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی در جامعه داشته اند. خطبه معروف «البتراء» که در سال 45 هجری از زبان زیاد بن ابیه در شهر بصره ایراد شد، یکی از مهم ترین خطبه های تند سیاسی و اجتماعی همراه با انذارها و تهدیدهای عملی در تاریخ اسلام بوده که برآمده از خصیصه های شخصیتی و افکار خشن گوینده آن است. کاربست مؤلفه های نظریه های معاصر همچون مفهوم کرونوتوپ نظریه منطق مکالمه ای میخائیل باختین در متون خطابه ای اسلامی می تواند به کشف ابعاد و زوایای نوآورانه این گونه متون از نظر تأثیرات زمان و مکان در تحلیل محتوایی و همچنین ارتباطات بینامتنی در خلق معنا و درک عمیق تر تعاملات سیاسی- اجتماعی مرتبط با آن منجر شود. به همین خاطر در این پژوهش تلاش می شود تا پیوست ساختار زمان- مکانی خطبه مذکور به روش تحلیلی- توصیفی به دقت موردبررسی قرار گیرد. مقاله حاضر به وسیله شاخصه کرونوتوپ به مضامین و تفاسیر نوآورانه و جدیدی از محتوای خطبه موردنظر اشاره می کند و همچنین بینش عمیقی در مورد وضعیت اسفناک بصره در زمان حکومت امویان در سال ۴۵ هجری ارائه داده و موضوعات و بحران های اجتماعی، سیاسی و اخلاقی را که در آن برهه زمانی گریبان گیر این شهر بود را روشن کرده و با تحلیل این ساختار زمان- مکانی افق های جدیدی برای تفاسیر دینی، سیاسی و ادبی خطبه مذکور ارائه می دهد.Socio-Political analysis of al-Batra sermon according to chronotope concept of conversational logic theory of Mikhail Bakhtin
In Islamic history,political,social,and religious sermons have served as crucial tools for communication between government officials and the populace. These discourses not only conveyed values and political-social ideologies but also played a pivotal role in shaping collective thoughts and feelings,thereby influencing political, social, cultural, and religious interactions in society. The renowned "albatra" sermon,delivered in 45 AH by Ziayd Ibn abiyyah in Basra involves practical warnings and threats which are based on personality traits and harsh thoughts of the speaker. In this research, new and innovative topics of sermon are illustrated with the concept of chronotope and using the theory of conversational logic of Mikhail Bakhtin.The aim of this study is to carefully examine the content of the sermon in an analytical - descriptive manner.This article uses the chronotope to refer to innovative and new themes and interpretations of the content of the sermon in question and It also provides a deep insight into the deplorable situation of Basra during the Umayyad regime in 45 Ah and clarifies the social,political and moral issues and crises that were gripping the city at that time and presents new horizons for religious,political and literary interpretations of the sermon by analyzing this time - place structure.
تبلیغات
