اثر مالیات شناور بر مصرف بنزین روی توزیع درآمد در مناطق شهری ایران بر اساس شبیه سازی داده های خرد با استفاده از مدل AIDS (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
قیمت گذاری بنزین و تخصیص بهینه منابع از مباحث همیشگی دولت و متخصصین می باشد. جهش روزافزون نرخ ارز، تفاوت زیادی بین قیمت اسمی و واقعی بنزین ایجاد نموده است. بدین منظور در مطالعه حاضر برای کاهش شکاف موجود، راهکار وضع مالیات شناور متناسب با مصرف بنزین پیشنهاد و اثر آن بر توزیع درآمد خانوار بررسی می شود. از طرف دیگر خاصیت تنازلی، ضعف سیستم مالیات بر مصرف است که با تحمیل بار مالیاتی بیشتر به طبقات آسیب پذیر، آثار نامطلوبی بر توزیع درآمد به جای می گذارد. ازاین رو سناریوی پیشنهادی در این مطالعه همانند قیمت گذاری فعلی، به صورت دو نرخی (قیمت سهمیه ای و قیمت غیر سهمیه ای) می باشد. بخش سهمیه ، معاف از مالیات و مانند روال گذشته بوده و قیمت بنزین غیر سهمیه، تحت تأثیر میزان مصرف افراد با احتساب 5 درصد مالیات به ازای هر لیتر مصرف مازاد بر سهمیه ماهانه، محاسبه می گردد، چنانچه افزایش مصرف، به جای برخورداری از امتیاز یارانه بیشتر، با مخارج بیشتری برای مصرف کننده آن همراه خواهد بود. در این راستا با به کارگیری مدل سیستم تقاضای تقریباً ایدئال، به بررسی آثار اجرای سناریوی پیشنهادی بر میزان نابرابری و توزیع درآمد میان خانوارهای شهری به تفکیک چهار گروه مصرفی بنزین (کمتر از 60 لیتر، 60 تا 80 لیتر، 80 تا 120 لیتر و بیش از 120 لیتر) طی سال های 1399-1396 با در نظر گرفتن برخی متغیرهای جمعیت شناختی شامل اندازه خانوار، جنسیت، سن، وضعیت تأهل، داشتن شغل، تحصیلات و مالکیت مسکن سرپرست خانوار پرداخته شد، کشش های قیمتی و درآمدی استخراج و معیار تغییرات جبرانی (CV) محاسبه گردید و با فرض اجرای سناریوی پیشنهادی و ثابت ماندن قیمت همه گروه های کالایی به غیر از بنزین، اطلاعات هزینه ای خانوار شبیه سازی و نابرابری با استفاده از ضریب جینی محاسبه گردید. نتایج نشان می دهد، در صورت عملی شدن سناریوی مذکور توسط دولت و مفروض بر ثابت ماندن قیمت سایر گروه های کالایی، بهبود نسبی در شاخص ضریب جینی حاصل می گردد که بیانگر کاهش نابرابری استThe Impact of Floating Taxes on Gasoline Consumption on Income Distribution in Urban Areas of Iran is Studied Using Data Simulation Based on the AIDS Model
Pricing gasoline and optimal allocation of resources have always been topics of interest for governments and experts. The increasing jump in the exchange rate has created a significant difference between the nominal and real prices of gasoline. Therefore, in the present study, a solution is proposed to narrow the existing gap by introducing a floating tax proportional to gasoline consumption, and its effect on household income distribution is examined. On the other hand, the regressive feature is a weakness of the consumption tax system that leads to undesirable effects on income distribution by imposing a higher tax burden on vulnerable classes. Therefore, the proposed scenario in this study is similar to the current pricing system and is in the form of two-tiered rates (quota-based and non-quota-based rates). The quota-based section is exempt from taxes and is similar to the past procedure, while the non-quota-based gasoline price is calculated based on individuals' consumption, considering a 5% tax for each liter of consumption exceeding the monthly quota. If the consumption increases, instead of receiving more subsidies, the higher expenses will accompany the consumer. In this regard, by using an almost ideal demand system model, the effects of implementing the proposed scenario on inequality and income distribution among urban households were studied, and categorized into four gasoline consumption groups (less than 60 liters, 60 to 80 liters, 80 to 120 liters, and more than 120 liters) during the years 2017-2020, considering some demographic variables such as household size, gender, age, marital status, employment, education, and household head's ownership of housing. Price and income elasticities were extracted, and the compensatory variation (CV) index of changes was calculated. Assuming the implementation of the proposed scenario and the constancy of prices for all commodity groups except gasoline, the household expenditure data was simulated, and inequality was calculated using the Gini coefficient. The results show that if the above-mentioned scenario is implemented by the government, assuming the constancy of prices for other commodity groups, a relative improvement in the Gini coefficient is obtained, indicating a reduction in inequality.
تبلیغات
