تحلیل روش های سن سنجی مورد استفاده در مطالعات دیرینه اقلیم شناسی
آرشیو
چکیده
این پژوهش به تحلیل روش های سن سنجی مورد استفاده در مطالعات دیرینه اقلیم شناسی پرداخته است. روش کار به صورت مروری، اسنادی و کتابخانه ای بوده است. جامعه آماری مورد مطالعه از بین 2579 آثار علمی معتبر، بین سال های 2023-1974 در بازه زمانی 49 ساله بوده، که از این بین 108 منبع علمی مرتبط با روش های سن سنجی در ایران و سطح بین الملل شناسایی و تحلیل شده است. مقالات از پایگاه های داخلی (ایرانداک، نورمگز، علم نت، مگ ایران، انسانی، SID) و پایگاه های بین الملل (Google Scholar, Semantic Scholar) دریافت شده است. کلمات کلیدی مورد جستجو در این پایگاه های داده شامل بازسازی اقلیمی، سن یابی و کواترنری بوده است. نتایج این پژوهش نشان داد که بیش ترین روش های سن سنجی در مطالعات دیرینه اقلیم شناسی به ترتیب کربن 14، ایزوتوپ اکسیژن، گاه شناسی درختی و لومینسانس بوده و بیش ترین مطالعات سن یابی، با روش کربن 14 انجام شده است. از نظر توزیع فضایی مطالعات انجام شده؛ در ایران بیش تر مطالعات به نوسانات تراز دریاچه ارومیه، و در سطح بین الملل در کشور چین (فلات تبت) پرداخته اند. بر اساس بررسی منابع اولین منطقه مورد مطالعه اقلیم دیرینه در ایران دریاچه زریبار و در سال 1961 انجام شده است. تمرکز بیش تر مطالعات از نظر موضوعی روی مباحث تغییر اقلیم، دوره های ترسالی و خشکسالی؛ و از نظر مقیاس زمانی به هولوسن و کواترنری است. بر اساس مطالعات مورد بررسی در این پژوهش، اقلیم ایران از دوره کرتاسه از اقلیم گرم و مرطوب به اقلیم معتدل تغییر یافته و در دوره پلیئستوسن دوره های خشک را در مناطق فلات مرکزی تجربه کرده است. از آن جا که تغییر اقلیم ناشی از گرمایش جهانی از دوره کواترنری شدت گرفته است، بنابراین بهره گیری از روش های سن سنجی برای مطالعات اقلیم دیرینه می تواند تا حدودی در امر برنامه ریزی و مدیریت ریسک با توجه به اقلیم جدید و پیش روی جهان مناسب باشد.Analysis of dating methods used in paleoclimatological studies
This study has analyzed dating methods used in paleoclimatological studies. The method was review, document, and library. The statistical complex under study was among 2579 valid scientific works, between 1974-2023 in a period of 49 years, of which 108 scientific sources related to age measurement methods in Iran and internationally have been identified and analyzed. The articles have been received from domestic databases (Irandoc, Noormags, Elmnet, Magiran, Ensani, SID) and international databases (Google Scholar, Semantic Scholar). The keywords searched in these databases included climatic reconstruction, dating, and Quaternary. The results of this research showed that the most dating methods in paleoclimatology studies are carbon-14, oxygen isotope, tree chronology, and luminescence, respectively, and most dating studies have been done with the carbon-14 method. In terms of the spatial distribution of the conducted studies; In Iran, most of the studies have focused on the level fluctuations of Lake Urmia, and at the international level in China (Tibetan Plateau). Based on the review of sources, the first study area of paleoclimate in Iran was Zaribar Lake and it was done in 1961. Focusing more thematic studies on the topics of climate change, droughts, and droughts; in terms of time scale, it is Holocene and Quaternary. Based on the studies reviewed in this research, Iran's climate has changed from a hot and humid climate to a temperate climate since the Cretaceous period and experienced dry periods in the Central Plateau during the Pleistocene. Since the climate change caused by global warming has intensified since the Quaternary period, therefore, the use of dating methods for paleoclimate studies can be somewhat appropriate in terms of planning and risk management with regard to the new and advancing climate of the world.
تبلیغات
