اثبات پذیری اتحاد عاقل و معقول با صدق مشتق بر مبدأ و بازکاوی ایرادها (مقاله پژوهشی حوزه)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (حوزوی)
آرشیو
چکیده
حکیم سبزواری با احاطه خاص خود بر مبانی و مواضع اصیل حکمت متعالیه چندین برهان مبتکرانه بر اتحاد عقل و عاقل و معقول اقامه نموده است که برهان صدق مشتق بر مبدأ از جمله آنها می باشد. این برهان که ماده و محتوای آن برگرفته از عناصر وثیق حکمت صدرایی است، در دلالت بر مقصود، تام می باشد و استحکام خود را نیز از مبانی و رهیافت های صدرایی در مواضع هستی شناسانه و معرفت نفس به دست آورده است. در واقع، برهان یادشده استنتاجی از استلزامات عناصر متقن و مستدل در حکمت متعالیه است. از مهم ترین اصول بنیادی این برهان، توجه به سیر تکاملی و تحولی نفس از مبدأ جسمانیت تا مقصد عقلیت و اتحاد با معقولات و وصول به تجرد و روحانیت است. همچنین اعتباری بودن تفاوت مبدأ و مشتق به نوبه خود، نقشی بزرگ در توجیه این برهان برعهده دارد و روایی آن را تسهیل نموده است. عدم توجه به این نکات، برخی را به توهم خدشه بر این برهان کشانده است که در نتیجه، برای تمامیت و بازسازی آن به راه های انحرافی همانند استفاده از قیاس مساوات توسل جسته اند که به معنای نابودی این برهان خواهد بود. توجه به کاربست منطق استوار حکیم سبزواری در تقریر این برهان، کافی است تا این گونه پیرایه های زائد را دفع کند و راه برهان را به سوی اثبات نتیجه یعنی اثبات اتحاد عاقل و معقول بگشاید.Provability of the Unification of the Intelligent and the Intelligible with the Truth Derived from the Origin and the Exploration of the Objections
Ḥakīm Sabzivārī, with his special mastery over the principles and original positions of transcendental philosophy, has come up with several innovative arguments on the unification of the intelligent and intelligible (ittiḥād-i āqil va ma‘qūl). The argument of the truth derived from the origin (ṣidq-i mushtaq bar mabda’) is one of these innovations. This argument is complete in indicating the purpose, and its substance and content are derived from the consolidated elements of Mullā Ṣadrā's philosophy, and it has gained its strength from Ṣadrā's principles and approaches in ontological positions and self-knowledge. In fact, the above-mentioned argument is a conclusion of the requirements of the conclusive and well-reasoned elements in transcendental philosophy. One of the most important fundamental principles of this argument is to pay attention to the evolution and transformation of the soul from the origin of physicality to the destination of rationality and unification with the intelligible and achieving immateriality and spirituality. Also, the validity of the difference between origin and derivative, in turn, plays a significant role in justifying this argument and has facilitated its permissibility. Failure to pay attention to these issues has led some people to the illusion of infringing this argument, which, as a result, for its completeness and reconstruction, they have resorted to deviant ways such as using the analogy of equality, i.e., the destruction of this argument. Paying attention to the application of the established logic of Ḥakīm Sabzivārī in the presentation of this argument suffices to eliminate such unnecessary arguments and open the way of the argument toward the proof of the conclusion, that is, the proof of the unification of the intelligent and intelligible.
تبلیغات
