بازتقریر نظام وار نظریه مصلحت سلوکیه با نگرشی کلامی و دین شناسانه به جنبه اثباتی آن
آرشیو
چکیده
نظریه مصلحت سلوکیه از ابتکارات شیخ انصاری در تصحیح جعل امارات ظنی از سوی شارع است. علیرغم آنکه در مجموعه آثار اصولی شیخ، این نظریه به صورت دیدگاهی منسجم و منظومه وار ارائه شده است، اما اصولیان توجه شایسته ای به این منظومه و پشتوانه های کلامی آن، نشان نداده اند. قرار دادن مصلحت سلوکیه در عرض مسلک طریقیت و القاء تنافی بین این دو، اشتمال آن بر تصویب باطل، و برنتافتن حیثیت مستقلی به نام سلوک اماره در کنار خود اماره، از مهم ترین چالش های این باور شیخ است. در تقریر مختار از این نظریه که با استخراج نظام اندیشه شیخ انصاری با تدقیق در فرائد الاصول و به خصوص مطارح الانظار صورت گرفته است، بین طریقیت و مصلحت سلوکیه همراهی حاصل، و اشکالات یادشده به روشنی دفع می شود. جنبه فراموش شده این نظریه، مبانی کلامی و دین شناسانه آن است که پشتوانه اثباتی بحث هستند و شیخ به روشنی، به آنها تصریح کرده است. از رهگذر تحلیل و بازخوانی اندیشه و مبانی کلامی شیخ در این نظریه و افزودن زاویه دیدهای اثباتی تکمیلی به بحث، چهره مقبول و مترقی این نظریه آشکار می شود.مراجعه منهجیّه لنظریّه المصلحه السلوکیّه بمنهج کلامی و عقائدی لجانبها الإیجابی
نظریّه المصلحه السلوکیّه هی إحدى مبادرات الشّیخ الأنصاری فی تصحیح جعل الأمارات الظنّیّه من قبل الشّارع. ورغم أنّ هذه النّظریّه معروضه فی شکل رؤیه متماسکه ومنهجیّه فی مجموعه مؤلّفات الشّیخ الأنصاری الأصولیّه، إلّا أنّ الأصولیّین لم یبذلوا الاهتمام المناسب بهذا النّظام ومبانیه الکلامیّه. إنّ جعل المصلحه السلوکیّه فی مقابل مسلک الطریقیّه، وإثاره التّنافی بینهما، وشمولها علی التّصویب الباطل، وعدم القبول بحیثیّه مستقلّه تسمَّى سلوک الأماره إلى جانب الأماره نفسها، هی من أهمّ تحدّیات عقیده الشّیخ هذه. وفی التّقریر المختار لهذه النّظریّه، الّذی تمّ من خلال استخراج منظومه فکر الشّیخ الأنصاری بالتّدقیق فی فرائد الأصول وخاصّه مطارح الأنظار، یحصل الارتباط بین الطّریقیّه والمصلحه السّلوکیّه، والإشکالیّات المذکوره یتمّ دفعها بشکل واضح. والجانب المنسیّ من هذه النّظریّه هو مبانیها الکلامیّه والعقائدیّه الّتی تعتبر أسانید إیجابیّه للبحث، وقد صرّح بها الشّیخ بوضوح. وعبر تحلیل وإعاده قراءه فکر الشّیخ و مبانیه الکلامیّه فی هذه النّظریّه وإضافه وجهات نظر إیجابیّه مکمّله إلى النقاش، یتّضح الوجه المقبول والمتقدّم لهذه النّظریّه.
تبلیغات
