تبیین شاخص ها و پهنه بندی ریخت شناسی شهری از منظر توسعه پایدار؛ مطالعه موردی: منطقه یک شهر تبریز (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در ده های اخیر یکی از ارکان اساسی توسعه پایدار، دستیابی به توسعه پایدار شهری است؛ اما ازآنجایی که شهرها دارای سیستم پیچیده ای هستند، لذا شرایط آنها همیشه ساده و قابل تغییر نیست؛ بنابراین لازم است که از دیدگاه پایداری به دقت مورد ارزیابی قرار گیرند و عوامل مؤثر بر پایداری بررسی و شناسایی شود. هدف اصلی این پژوهش، تبیین شاخص های ریخت شناسی شهری از منظر توسعه پایدار و ارزیابی سطح پایداری محلات بر اساس این شاخص ها می باشد. پژوهش حاضر از نوع پژوهشی - کاربردی می باشد. شاخص های مورداستفاده در پژوهش عبارت اند از: عمر بنا، مصالح عمده ساختمانی، کیفیت ابنیه، شاخص فرکتال، شاخص وضعیت بافت، ضریب دید به آسمان (SVF)، دسترسی به خیابان اصلی، دسترسی به حمل ونقل عمومی، دسترسی به مراکز تجاری، دسترسی به کاربری آموزشی، شاخص تفاوت استاندارد شده پوشش گیاهی (NDVI)، دمای سطح زمین (LST) و اختلاط کاربری. بر اساس نتایج به دست آمده مشخص گردید که محله های گل پارک، ولیعصر 1، ولیعصر 3، باغمیشه قدیم 3 جزو محلات با ریخت شناسی پایدار می باشند. همچنین، محله های گلکار، ولیعصر 2، کلانتر کوچه، پل سنگی 1 و 2، باغمیشه قدیم 1 و 2، بیلانکو 1 و 2 جزو محلات با ریخت شناسی نیمه پایدار می باشد. علاوه بر این، محله های کوی شهید بهشتی، ملا زینال 1 و 2، ایده لو 1 و 2، یوسف آباد 1 تا 3، سیلاب قوشتخانه 1 تا 3، ولیعصر 4، عباسی 1 و 2 نیز جزو محلات با ریخت شناسی ناپایدار می باشند. مجموع افراد ساکن در محلات با ریخت شناسی پایدار، نیمه پایدار و ناپایدار به ترتیب 46.544 نفر، 79.603 نفر و 89.851 نفر می باشد.Investigation of the components and zoning of urban morphology based on sustainable development; Case study: District one of Tabriz
The aim of this research is to explain the indicators of urban morphology based on sustainable development and evaluate the level of sustainability of neighborhoods based on these indicators. The present research is of a research-applied type. The indicators used in the research are building age, building materials, building quality, fractal index, texture status index, sky view factor (SVF), proximity to the main street, proximity to public transportation, proximity to shopping centers, proximity to Education centers, Normalized difference vegetation index (NDVI), Land Surface Temperature (LST) and Land Use Mixing. The results determined that Gol Park, Valiasr 1, Valiasr 3, Baghmishe Ghadim 3 are the neighborhoods with sustainable morphology. Also, Golkar, Valiasr 2, Kalantar Koocheh, Sangi Pol 1 and 2, Baghmishe Ghadim 1 and 2, Bilanko 1 and 2 are the neighborhoods with semi-sustainable morphology. In addition, the neighborhoods of Shahid Beheshti, Mullah Zeinal 1 and 2, Idealo 1 and 2, Yousefabad 1 to 3, Ghoshtkhaneh seylab 1 to 3, Valiasr 4, Abbasi 1 and 2 are the neighborhoods with unsustainable morphology. The results showed that neighborhoods with high social and economic status are generally sustainable neighborhoods and neighborhoods with low social and economic status and informal settlements including Shahid Beheshti alley, Mullah Zinal 1 and 2, Ideolo 1 and 2, Yousefabad 1 to 3, Ghoshtkhaneh seylab is 1 to 3, they are unsustainable. The total number of people living in neighborhoods with sustainable, semi-sustainable, and unsustainable morphology is 46.544, 79.603, and 89.851, respectively. Based on the results, texture status index, NDVI, and proximity to public transportation with weights of 0.18335, 0.12975, and 0.11036, respectively, are three essential indicators in explaining urban morphology.