تاثیرات و پیامدهای بالقوه فضای مجازی در حوزه ایثار اجتماعی
منبع:
پژوهشنامه فرهنگ و رسانه (نامه فرهنگ و ارتباطات سابق) سال 7 پاییز و زمستان 1401 شماره 1 (پیاپی 13)
حوزه های تخصصی:
شماره صفحات:
۳۵ - ۷۰
دریافت مقاله
تعداد دانلود :
۷۲
آرشیو
چکیده
فضای مجازی به عنوان فضایی معنابخش و مؤثر بر سبک زندگی انسان، می تواند اندیشه ها و تصورات جامعه از ارزش های اخلاقی از جمله ایثار اجتماعی را تغییر دهد. ایثار از ارزش های اخلاقی و اجتماعی در اسلام است که در آیات و روایات متعددی، به آن پرداخته شده است و در اصطلاح به معنای مقدم شمردن دیگری بر خود در کسب منفعتی یا پرهیز از ضرر و زیانی است. با توجه به جایگاه ایثار در مجموعه دین و جایگاه فضای مجازی در زندگی امروز، لازم است که به بررسی و شناسایی تأثیرات و پیامدهای فضای مجازی در حوزه این ارزش اسلامی پرداخته شود. در این پژوهش که با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است، شش تأثیر این فضای دومِ زیست انسانی بر ایثار اجتماعی (تأثیرات مستقیم یا با واسطه) شناسایی و بررسی شده است که از این میان، دو تأثیر سازنده و مثبت (شامل بسط زمانی و مکانی ایثار و تبلیغ ایثار در فضای مجازی)، سه تأثیر مشروط و یا دوگانه (تغییر باورها و رفتارهای جامعه همچون ارتباطات اجتماعی و فرهنگ شفاهی) و یک تأثیر منفی و مخرب (تغییر عقلانیت حاکم بر جامعه) است. شناسایی تأثیرات و پیامدها، مقدمه سیاست گذاری و پیوست نگاری فضای مجازی معطوف به ایثار است، زیرا در پیوست نگاری، سیاست ها و راهکارهایی برای کاهش (یا حذف) تأثیرات مخرب و راهکارهایی برای تقویت تأثیرات سازنده فضای مجازی برای ایثار ارائه می شود. در انتهای مقاله نیز دو پیشنهاد بیان شده است: 1-تهیه پیوست فرهنگی برای فضای مجازی معطوف به ارزش ها از جمله ایثار و 2-رصد تحولات ارزش ها در فضای مجازی و معرفی نهادهای مسئول در مراحل مختلف رصد.Potential Impacts and Outcomes of Cyberspace in the field of Social Isaar
Cyberspace, a domain that meaningfully impacts on human lifestyle, can change a society's thoughts and perceptions of moral values, including social self-sacrifice (the Quranic eisar). This is one of the moral and social values in Islam, which has been addressed in several verses and hadiths. It means to prioritize the other over oneself when it comes to making profit or avoiding harm and loss. Considering today’s status of self-sacrifice in both religion and cyberspace, it is necessary to study and identify the impacts and outcomes of cyberspace in the field of this Islamic value. In our descriptive-analytical study, six cyberspace effects on social self-sacrifice have been identified and studied, including two positive, one negative, and three conditional or double ones. These effects are fully stated in the summary of the article. Identifying the impacts and outcomes is the preliminary step in cyberspace policy-making and providing an impact assessment for its being focused on self-sacrifice, because here, policies and solutions for reducing (or eliminating) the negative effects and solutions for strengthening the positive effects are presented. At the end of the article, two suggestions have been made: 1- Providing an impact assessment for cyberspace focusing on values, including self-sacrifice; 2- Monitoring the evolution of values in cyberspace and introducing the responsible organizations in different stages of monitoring.
تبلیغات
