بازپژوهی مراد از «غضّ بصر» در آیه غضّ (مقاله پژوهشی حوزه)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (حوزوی)
آرشیو
چکیده
آیه غض بصر از مهم ترین آیات احکام در باب نکاح است. حکم یادشده در آیه، از قوانین عام در مقوله نگاه به نامحرم است، و نحوه برداشت از آن، در برداشت فقهی بسیاری از احکام نگاه، تأثیرگذار است. دستیابی به حکم یادشده، مبتنی بر بازشناسی مفهوم «غضّ بصر» و متعلق آن است. سه احتمال در این باره مطرح است: بستن پلک، نیملا کردن چشم و پایین آوردن نگاه(کنایه از ترک نگاه)؛ که با توجه به شواهد و معنایابی لغوی، احتمال سوم صحیح به نظر میرسد. درباره متعلق غض بصر احتمالات فراوانی وجود دارد که طبق قوی ترین احتمال، نگاه مردان به آنچه پوشاندنش بر زنها واجب است، و همچنین نگاه زنان به آنچه پوشاندنش بر مردان واجب است، حرام است؛ ولی آیه شریفه، ظهور اطمینانی در این معنا ندارد و از نظر متعلق غض، مجمل است و ماهیت «مِن» نیز تأثیری در فهم معنا ندارد؛ بنابراین باید از روایات، متعلق غض را استفاده کرد.إعاده فحص حول المراد من «غَضّ البصر» فی آیه الغَضّ
آیه غَضّ البصر من أهمّ آیات الأحکام فی باب النّکاح. والحکم الوارد فی الآیه من القواعد العامّه فی مبحث النظر إلی الأجنبی، وتؤثر طریقه تفسیره فی الفهم الفقهی للعدید من أحکام النّظره. وتحقیق الحکم المذکور مبنی على تعرّف ثانٍ علی مفهوم غضّ البصر ومتعلَّقه. هناک ثلاثه احتمالات فی هذا الصدد: إغلاق الجُفون، تجمیع الجفون دون إغلاقها، وخَفض البصر. وفقاً للشّواهد والتّفسیر المُعجَمی، یبدو أنّ الاحتمال الثّالث هو الصّحیح. هناک احتمالات کثیره حول متعلَّق غضّ البصر، وطبقاً لأقواها، فهو حرام على الرّجل أن ینظر إلى ما یجب على المرأه أن تغطّیه، ویحرم على المرأه أن تنظر إلى ما یجب على الرّجل أن یغطّیه. لکن الآیه الکریمه لیس لها ظهور یُطمأنّ به فی هذا المعنى، وهی مجمله بالنسبه إلی متعلَّق الغَضّ، وماهیّه «مِن» لا تؤثِّر على فهم المعنى. لذلک، من الضّروری استفهام متعلَّق الغَضّ من الرّوایات.
تبلیغات
