فهم باطن حدیث در اندیشه قاضی نعمان مغربی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
چگونگی کشف پیام باطنی حدیث و شناخت معیارهای آن از مسائلی است که در پژوهش های فقه الحدیثی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. پرداختن به این مسأله در ارزیابی و تعیین میزان اعتبار تأویل های حدیثی اسماعیلیان (مهمترین مدعیان علم تأویل حدیث) مؤثر است. جستار حاضر به بررسی فهم باطن حدیث در اندیشه قاضی نعمان مغربی (د 363ق) برجسته ترین شخصیت اسماعیلی در حوزه تأویل حدیث می پردازد. برای این منظور اندیشه قاضی نعمان در حوزه فهم باطن حدیث، با کاوش کامل در کتاب تأویل الدعائم مورد بررسی قرار گرفته و با ارائه نمونه های متعدد تحلیل شده است. بر اساس این پژوهش، تنها خاستگاه فهم باطن از نگاه قاضی نعمان، امام اسماعیلی است و جز او کسی به اسرار نهفته در گزاره های روایی دسترسی ندارد. از این رو تنها کوشش مُجاز در حوزه فهم باطن حدیث، کشف مناسبت و ارتباط معنای ظاهری و باطنی است که در موجّه ساختن معانی باطنی و جلوه عقلانی بخشیدن به آنها مؤثر است. قاضی نعمان برای نشان دادن پیوند بین ظاهر و باطن روایات، به شواهدی تمسک نموده که نمی توان آنها را دلیل قطعی تأویل برشمرد. مهمترین شاهد او برای بیان مناسبت بین رموز ظاهری و باطنی، ارتباط معنای باطنی با معنای لغوی است.Understanding the Inner Meaning of Hadith in the Thought of Qadi Noman al-Maghrebi
How to discover the esoteric message of hadith and know its criteria is one of the issues that has received less attention in the studies of understanding hadith. Dealing with this issue is effective in evaluating of the hadith interpretations of the Ismailis. This article examines the understanding of the inner meaning of hadith in the thought of Qadi Noman al-Maghrib (363 ah). For this purpose, Qadi Numan's thought in the field of understanding the inner meaning of hadith has been thoroughly explored in the book Ta'vil al-Daa'im. According to this research, the only source of inner understanding from Qadi Numan's point of view is Imam Ismaili. For this reason, the only possible effort in the field of understanding the inner meaning of hadith is to discover the connection between the external and inner meaning. This work is effective in justifying the inner meanings. Qadi Numan has used evidence to show the link between the external and inner meaning of hadiths. His most important witness to express the connection between the external and inner meaning is the connection between the inner meaning and the The meaning of hadith words.
تبلیغات
