تحلیل روان شناختی چند تمثیل هزل آمیز ازمثنوی معنوی مولوی
آرشیو
چکیده
یکی از مهم ترین مسائلی که ذهن پژوهندگان و ناقدان مثنوی را به خود مشغول کرده، تمثیل های هزل آمیزی است که به ویژه در برخی از آن ها، به بی پرواترین شکلی به مستهجن گرایی پرداخته شده است. برخی مثنوی پژوهان این موضوع را برنتافته و آن را با فضای معنوی متن ناسازگار یافته اند و گروهی آن را با دلایل مختلفی توجیه کرده اند. در مقالۀ حاضر، پس از توضیح مختصری در باب هزل، سعی بر این است که به مسائلی از قبیل جایگاه هزل در سنت شعری و عصر مولوی، اتفاقی یا هدفمندبودن انتخاب این گونه تمثیل ها و سپس بررسی و تحلیل روان شناختی آن، پرداخته شود. نتایج تحقیق که به شیوۀ تحلیل محتوا انجام گرفته، بیانگر آن است که وجود این گونه حکایت ها، علاوه بر رعایت حال مستمعان و جنبۀ تعلیمی آن ها، به گونه ای که در مثنوی مطرح شده است، نه تنها برانگیزانندۀ مخاطبان نیست، بلکه زشتی آن را بیشتر می نمایاند و از دیدگاه روان شناسی، باعث کاهش تمایل به پلیدی می شود و در پایان، به چرایی چینش این گونه تمثیل ها که از دفتر چهارم به بعد بازتاب بیشتری دارد، پرداخته شده است.Psychological Analysis of Satirical Allegories in Mowlavi's Mathnavi
One of the most important issues preoccupying Masnavi researchers and critics’ minds is using facetious allegories, specifically in some of which indecency has been addressed in the most unscrupulous way. Some Masnavi researchers have not borne this and have found it to be incompatible with its spiritual context and some have justified it recoursing different reasons. After a brief explanation of parody, this study attempts to address such issues as the position of parody in the poetic tradition and Mowlavi’s era, sudden or intentional selection of these parodies, and then its psychological investigation and analysis. Being contently analyzed, this study findings indicate that in addition to regarding for the listeners and their didactic aspect, the existence of these narratives as presented in Masnavi not only does not trigger the audience, but it also represents its indecency more and from a psychological point of view leads to lesser inclination toward dirt and indecency. Finally, the reason of ordering these allegories, which is mostly reflected from the forth volume onwards, has been dealt with.