لعل سهرابکی گزارشی نویافته از نشان خاندان رستم (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
رشید تبریزی شاعر سده یازدهم، در مثنوی جواهرالاسرار که اثریست در موضوع گوهرشناسی ضمن معرفی انواع لعل از لعلی زرد و کم ارزش سخن گفته موسوم به «لعل سهرابکی». وی علت نام گذاری این گوهر را انتساب آن به بازوبند سهراب دانسته و معتقد است شومی و بدیمنی این گوهر باعث مرگ سهراب و شهرت این سنگ شده است. در این پژوهش که به شیوه کتابخانه ای و در دو بخش انجام یافته است؛ تلاش شده ابتدا با بررسی متون معتبر به خصوصیات مهره ها و بازوبندها، بویژه مهره های نشان خاندان رستم بپردازیم. سپس خصایص لعل را در کتب جواهرنامه بررسی کرده و نظر رشید تبریزی در مورد لعل سهرابکی را مورد پژوهش قرار دهیم. بررسی ها نشان می دهد که محتملاً، بازوبند سهراب دارای لعل بوده، اما از رنگ و ارزش مادی آن جز روایت رشیدای تبریزی مطلبی نداریم. به نظر می رسد ماجرای پسرکشی توسط ابر پهلوان ایرانی هیچگاه در ذهن مردم ایران حل نشده بنابراین در باور رشیدای تبریزی یا یکی از منابع گوهرشناسی او و شاید باور عامه مردم سده های دهم و یازدهم ایران، تصوّر شومی لعل سهرابکی شکل گرفته است و تهمت بد شگونی به مهره بازو بند سهراب توجیهی گشته است عامه پسند برای تبرئه تهمتن.La'al-e-Sohrabaki, a new report on Rostam's family emblem
In his work on gemology known as "Mathnavi-e Javahir-ul-Asrar", Rashid Tabrizi has introduced types of jewels and named a worthless and yellow coloured jewel (garnet) referred to as "La'al-e-Sohrabaki". He has stated the reason of such naming which is related to Sohrab's armlet. He hold that this jewel’s infelicity is the cause of Sohrab's death and the reason of its reputation. This librarian study has two parts. The first part tries to review reliable texts and, in this way investigates characteristics of beads and armlets, particularly those of Rostam's family. The second part is about features of garnet (La'al) and La'al-e-Sohrabaki and tries to state Rashid Tabrizi's opinion about this jewel. According to findings, it is likely that Sohrab's armlet has been adorned with a garnet. However, there is no mention of its colour and price. It seems that tragedy of son killing by the Iranian superhero, Rostam, is never removed from the Iranian minds and this is the reason for this jewel's infelicity in the opinion of Rashid Tabrizi or the people of 10 th and 11 th century. Thus, the accusation of infelicity attributed to Sohrab's bead of armlet is a popular justification for the exculpation of the hero.
تبلیغات
