سنجه گونه های روابط ایران و چین در دوره صفویه (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
روابط ریشه دار و طولانی ایران و چین در دوران حاکمیت مغولان و تیموریان در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و هنری بسیار رونق گرفت. اما در اوایل سده 10ق/ 16م، به دلیل اوضاع سیاسی و اقتصادی ایران و چین، تغییر جغرافیای سیاسی آسیا و پیدایی قدرت های جدید در حد فاصل دو سرزمین، تغییر توازن قوای سیاسی و اقتصادی در جهان و نفوذ روزافزون اروپاییان در اطراف ایران و چین، بسیاری از زمینه ها و بایسته های تداوم ارتباطات متنوع ایران و چین از میان رفته بود. در ایام حکومت صفویه (907-1135ق) نیز روابط ایران و چین در کانون توجه زمامداران و نخبگان دو سرزمین نبود و تنها به دلایلی چون تأثیرپذیری از میراث روابط دو سرزمین و نیز برخی ضرورت های اقتصادی، بعضی از گونه های روابط ایران و چین به صورت محدود برقرار بود. این مقاله بر آن است با رویکردی توصیفی تحلیلی و مبتنی بر اطلاعات پراکنده و اندک منابع تاریخی، ادبی، علمی و هنری پاسخگوی این پرسش باشد که روابط ایران و چین طی دوره صفویه در چه عرصه ها و با چه کیفیتی در جریان بوده است. نتایج پژوهش نشان می دهد این روابط عمدتاً در زمینه های اقتصادی، علمی و هنری بوده است. به واسطه حفظ این گونه های روابط و نیز تداوم پرتوافکنی میراث دیرینه و غنی روابط گذشته دو سرزمین، چین و دستاوردهای تمدنی و فرهنگی آن کمابیش در آیینه ذهن و اندیشه حکام و نخبگان ایران عهد صفوی حضور داشت.Evaluating the Relation Types of Iran and China during Safavid Period.
The in-depth rooted and protracted relations between Iran and China flourished in the Mongols and Timurids era,which included various political, economic, cultural, and artistic aspects. Many of the continuation requirements of the diverse relations between Iran and China were lost in the early 10th/16th century due to their political and economic situation, changing the political geography of Asia, the emergence of new powers between the two lands, altering their balance of political and economic forces in the world,and increasing influence of Europeans around Iran and China.The relations between Iran and China were not focused on by the rulers and elites of the two lands during the Safavid dynasty(907-1135 AH)unlike the mentioned rulers. Despite the significant changes and degradation in the types and quality of relations between these two countries during the Safavid era,some aspects and types of relations between Iran and China were limitedly maintained.Maintaining this type of relationship was due to preserving the previous contexts and affecting the heritage of the relations between the two lands and some economic necessities.This descriptive-analytical study aimed to evaluate the relations between Iran and China during the Safavid period using scattered information and few historical, literary,scientific,and artistic references.The results indicated that these relations were mainly in economic, scientific, and artistic fields. The rulers and elites of Iran more or less considered China and its civilizational and cultural achievements during the Safavid era by maintaining these types of relations and radiating the long-standing and rich heritage of the past relations between the two lands.