مطالعۀ تحلیلی اثر سیاست گذاری فرهنگی حکومت های صفویه و قاجار بر تحولات پوشاک زنان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
پوشاک و زمینه های مرتبط با آن شامل آداب و رسوم، زیبایی شناسی و صنایع مرتبط از مهم ترین موضوعات مورد توجه پژوهشگران در مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تاریخی به شمار می رود. دوره های حکومتی صفوی و قاجار، دو دوره مهم در طول تاریخ ایران هستند که پوشش مردمان آن خاص و درخور توجه است. دوران صفوی آغاز یک حکومت شیعی قدرتمند و دوره قاجار، آغاز غرب گرایی در ایران است که این دو موضوع، آنها را در بررسی های تاریخی و اجتماعی حائز اهمیت و پررنگ می کند. عواملی همچون سفرهای ناصرالدین شاه قاجار از مؤلفه های تأثیرگذار بر تغییر ذائقه حکومتی بوده است. تنوع طلبی و تحولات شکلی و نوعی این دو دوره، عمدتاً در لباس زنان به چشم می خورد. پوشش بیرونی زنان شهری در دوره صفوی، چادر سفید و روبنده بوده که در طول زمان تقریباً بدون تغییر مانده است. پوشش زن قاجار به سبب ارتباط با اروپا، دچار تنوع بیشتری شده، اما سیمای بیرونی آن چادر سیاه و روبنده سفید بوده است. سؤال پژوهش این است که پوشاک زنان در گذر از دوره صفوی به قاجار چه تغییراتی داشته است؟ این پژوهش از نظر ماهیت در زمره مطالعات کیفی قرار می گیرد. روش مورد استفاده در آن توصیفی تحلیلی بوده و تحولات نمونه ها در بستر تغییرات تاریخی و اجتماعی مورد ارزیابی قرار گرفته اند. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر سیاست گذاری حکومتی در تحولات پوشاک زنان دوره صفوی و قاجار است. بررسی های این پژوهش نشان می دهد گرایش به تشیع یا رواج غرب گرایی، هیچ یک به تنهایی تأثیر گسترده ای در تحول سنت پوشاک اندرونی و بیرونی زنان عامه صفوی و قاجار نداشته و مؤلفه های راحتی، زیبایی، حفظ امنیت و حریم خصوصی مؤلفه های تعیین کننده در تنوع پوشاک بوده اند. این موضوع می تواند بیانگر تداوم تأثیر درونگرایی بر پوشاک زنان صفوی و قاجار، علی رغم الزامات سلبی یا ایجابی باشد. روش پژوهش: این پژوهش به سبب ماهیت، در زمره مطالعات کیفی قرار می گیرد. روش مورد استفاده در آن توصیفی تحلیلی بوده و تحولات نمونه ها در بستر تغییرات تاریخی و اجتماعی مورد ارزیابی قرار گرفته اند. هدف پژوهش:بررسی تأثیر سیاست گذاری حکومتی در تحولات پوشاک زنان دوره ی صفوی و قاجار.An Analytical Study on the Impact of Safavid and Qajar Governments’ Cultural Policies on the Development of Women’s Clothing
Clothing and its surrounding areas, such as its related customs, aesthetics, and industry, are among the most important issues on which scholars and researchers have focused in cultural, social, and historical studies. The reigns of the Safavid and Qajar dynasties are two significant periods in the history of Iran, and the clothes that people wore during those periods are indeed unique and worthy of scrutiny. The reign of the Safavid dynasty was the beginning of a powerful Shia government, and the reign of the Qajar dynasty marked the initiation of Westernization in Iran. These two notions turn them into vitally important topics as far as historical and social explorations and inspections are concerned. Factors such as the travels of Naser al-Din Shah Qajar are among the features that influenced the way in which governmental preferences and propensities changed. The variety-seeking quality as well as the formal and typical developments of these two periods were mostly represented through women’s clothing. The outside clothing of city women in the Safavid era included a white chador and veil (in Persian a ruband), which have remained almost unchanged over time. The clothing of Qajar women, however, underwent more change due to interactions and connections with Europe; nevertheless, they still had a black chador and a white ruband on. The research question is thus as follows: while transitioning from the Safavid era to the Qajar era, how has women’s clothing changed? Given its quiddity ,the present research is categorized as a qualitative study. The method used here is descriptive-analytical ,assessing developments in the samples of the study with regard to the context of social and historical changes .The objective of the present research is to examine the impact of government policies on the development of women’s clothing during the reign of the Safavid and Qajar dynasties .The investigations done as a part of the present research show that neither the tendency towards Shi’ism nor the spread of Westernization has been singly able to have a major impact on the development of the customs associated with inside and outside clothing of average women during the reign of Safavid and Qajar dynasties ;and ,features such as comfortableness ,beauty ,and protection of safety and privacy have indeed been the determining factors with regards to a variety of clothing .This matter can elucidate the constancy and consistency of the impact of introversion on women’s clothing during the reign of the Safavid and Qajar dynasties, despite the existing positive and negative constraints.
تبلیغات
