تفکر عثمانیه و انگیزه های احمد بن حنبل در ارائه گفتمان تربیع (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
با کشته شدن خلیفه سوم در سال 35 هجری، بنی امیه در کنار شماری از صحابه با طرح خونخواهی وی، در نخستین واکنش به این ماجرا، با راه اندازی نزاع و جنگ داخلی، زمینه های شکل گیری «جریان عثمانیه» را بوجود آوردند. این جریان، علی (ع) را در خونخواهی خلیفه سوم مقصر می دانست و خلافتِ پس از پیامبر (ص) را تنها درباره سه خلیفه نخست می پذیرفت. تلاش های امویان برای به حاشیه بردن فضایل علی (ع) از طریق شبکه راویانش، در نهادینه کردن این اندیشه موثر بود و بعدها مبارزات سیاسی عباسیان – برای پررنگ تر کردن نقش عباس عموی پیامبر نسبت به ابوطالب (ع) پدر علی (ع) - با علویان، در ماندگاری این نظریه نقش بسزایی داشت. پس از سقوط امویان و برآمدن عباسیان، تلاش های احمد بن حنبل (164-241 ق) در طرح اندیشه تربیع یعنی پذیرش امام علی (ع) به عنوان خلیفه چهارم، گامی اساسی در ایجاد وحدت اسلامی بود. پژوهش حاضر قصد دارد پاسخ این پرسش را بیابد که:زمینه های ابعاد مختلف اندیشه تربیع در بینش ابن حنبل چه بود؟ دستاوردهای پژوهشی نشان می دهد که ابن حنبل با در نظر داشتن فضای دوستی اهل بیت (ع) در سده سوم، در پی پاسخگویی به دل بستگی های فکری عصر خود، و برای پایان دادن به تنش های کلامی به بسط نظریه تربیع کمک کرد. این پژوهش بر پایه نگره «تناسب حاکمیت و باور سازی مذهبی» واکاوی تحولات حدیث گرایی در سده سوم، به واکاوی اندیشه تربیع در بینش احمد بن حنبل با روش توصیف و تحلیل داده های تاریخی و حدیثی در این قرن می پردازد.Osmaniye Thought and Ahmad-Ibn-Hanbal's Motivations in Presenting the Discourse of Tarbi'a
Following the assassination of the third caliph in 35 A.H. and the imposed wars upon Imam Ali the ground was prepared for the rise of Osmaniye thought in a part of Islamic world. The Umayyads attempts to marginalize Imam Ali's virtues through their narrators network played a widespread role and later The Abbasid's political campaigns in internalizing and perpetuating this thought and theory, perspectively. After the fall of Umayyads and ascending of Abbasids to the throne and with the maturity of Ahl-e-Hadis, Ahmad-Ibn-Hanbal (164-241 A. H.) contributed to the Islamic solidarity through introducing Tarbi'a thought, i.e. accepting Imam Ali as the fourth caliph. The present research attempts to consider this thought through analyzing and describing the history of this thought. It also resolves to answer the question of" what have been the backgrounds of Tarbi'a in Ibn-Hanbal's perspective?". The findings of this research suggest that with the help of Ahl-e-Bayt and influence of Hadis narrators famous for their love of Ahl-e-Bayt, Ibn-e Hanbal set out to answer intellectual questions of his age, mitigate verbal disputes and carry out religious desensitizing in society. This research, based on the" sovereignty symmetry and religious belief-making" approach and through considering Hadis changes in the third century, set out to analyze and describe Tarbi'a in Ahmad-Ibn-Hanbal's perspectives.
تبلیغات
