پیامبر ایرانی در متون تاریخی و پهلوانی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
زردشت پیامبر ایران باستان یکی از بزرگ ترین و پرآوازه ترین قهرمانان تاریخ است. در بخش هایی از اوستا و متون مذهبی فارسی میانه، اشاراتی به زردشت و روابطش با گُشتاسپ می شود . بر پایه این دسته متون زردشت پس از پشت سر گذاشتن برخی حوادث، به نزد گشتاسپ رفت و او را به دین خود فراخواند. شاه ایران پس از دیدن معجزات زردشت و با وساطت فرشتگان زردشتی، به مذهب جدید گرایید. گرایش گشتاسپ به دین زردشت تبعاتی نیز در پی داشت که مهم ترین آن نبرد او با ارجاسپ بود. روایات یاد شده با دخل و تصرّفاتی چند، در شاه نامه و برخی متون تاریخی نیز آمده است. نکته در خور توجّه این که مورّخان اسلامی دو دیدگاه متفاوت و متضاد نسبت به زردشت داشته اند. برخی از آن ها زردشت را پیامبر الهی و یا حکیم خوانده و پس از ذکر معجزاتی از او، درباره ارزش کتابش سخن گفته امّا برخی دیگر زردشت را نه تنها پیامبر ایران بلکه فردی از بنی اسراییل خوانده اند که پس از خیانت به یکی از پیامبران آن قوم، مذهب باطل خود را پدید آورد و با فریب دادن گشتاسپ، موجبات خونریزی های بسیاری را فراهم ساخت.در این مقاله نخست به بررسی روایات مربوط به سرگذشت زردشت با گشتاسپ در منابع یاد شده می پردازیم سپس به مهم ترین دلایل رویکرد منفی مورّخان به پیامبر ایرانی اشاره می کنیم.Iranian prophet in historical and heroic texts
Zoroaster the ancient prophet of the ancient Iran is one of the greatest and the most renowned heroes in history. In some parts of Avesta and in Middle Persian religious texts there are references to Zoroaster and his relationship with Goshtasp. Based on these genre of texts, after experiencing many adventures Zoroaster visits Goshtasp and invites him to his religion. The Persian king after seeing Zoroasters’ miracles and with the mediation of Zoroasterian angels adopted the new religion. The main consequence of this event is his battle with Arjasb. The aforementioned narratives with few alterations are included in Shahnameh and certain historical texts. It is worthy of attention that the Islamic historians have had two entirely different contradictory views toward Zoroaster. Some regard him as a divine prophet or a sage and mentioned his certain miracles and spoke about the value of his book while others regard him not only as the Iranian prophet but also counted him as a person from Bani Israeil who betrayed one of the prophets of the tribe, created his own fake religion and upon deceiving Goshtasp caused enormous bloodshed. This article first deals with the study of narratives concerning the adventures of Zoroaster with Goshtasp in the above sources and then it refers to the most important reasons for the negative approach the historians took towards the Iranian poet.
تبلیغات
