توهم توطئه را میتوان وجه جمعیِ بیماریای دانست که وجه شخصیِ آن همان پارانویا نام دارد. برای کسانی که به این توهم باور دارند، دستهایی نامرئی و نیروهای ناشناخته –که به نهادهای سیاسی، اقتصادی و یا مذهبی وابستهاند- همواره در سرمنشاء وقایع سیاسی و اتفاقات مهم تاریخی قرار دارند. در این نوشته، نویسنده به تشریح این نوع از توهم با رجوع به مثالهایی تاریخی که از تاریخ معاصر ایران برگرفته شدهاند میپردازد.