نقش آیینی آب در شکل گیری منظر شهر سمنان و دامغان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
آب به عنوان نخستین شرط حیات در جامعه بشری برطرف کننده نیاز های اولیه مردم بوده است. آب در ادیان و آیین های باستانی در ایران نقش مهمی در شکل دهی به منظر شهرها داشته و به عنوان عنصر طبیعی پدیدآورنده باکیفیت ترین فضاهای جمعی می توان از آن نام برد. از این رو برای آن اسطوره سازی می کردند و به جهت اهمیتی که برای این عنصر زندگی بخش قائل بودند مراسم و آدابی که در ارتباط با آن از گذشته تا کنون انجام می دادند که این امر ریشه تاریخی در اعتقادات مردم ایران و ادیان باستانی دارد. استان سمنان، به علت واقع شدن در محدوده اقلیمی گرم وخشک کویری، همواره با مشکل سختی دسترسی به آب روبرو بوده است. اقتصاد مبتنی برکشاورزی در کنار کمیاب بودن آب، موجب اثرگذاری این عنصر حیات بخش بر تمام وجوه زندگی مردم این منطقه شده است. مدیریت آب در این خطه، امری بسیارمهم، در ساختار شهر و رفع نیازهای مردم تلقی گردیده و نیاز به آب به عنوان عنصری که خود رافع سایر نیازهاست، موجب توجه ویژه مردم به این عنصر شده است. از این رو به نظر می رسد آب با فاصله گرفتن از ماهیت عملکردی خود، به عنصری مقدس و قابل احترام تبدیل شده است. با توجه به بازدید میدانی از بافت تاریخی شهر سمنان و دامغان آنچه بیش از همه نظر مخاطب را به خود جلب می نماید، نقش آیینی آب در شکل دهی به شهر سمنان و دامغان است که از لحاظ عینی-ذهنی بر منظر شهر بسیار تأثیرگذار بوده و در کنار عملکرد صحیحی که در سطح شهر داشته است کیفیت فضایی متفاوتی را در محلات شهر ایجاد کرده است. لذا این پژوهش به دنبال بررسی موشکافانه نقش آیینی آب در شکل گیری منظر شهر سمنان و دامغان است.The Ritual Role of Water in the Formation of Semnan and Damghan Landscape
Water has been quenching people’s basic needs as the first condition of life in human communities. Water has had a significant role in shaping the landscape of cities in ancient religions and rituals in Iran and can be considered a natural element in creating the highest quality collective spaces. Hence, there are myths about it. Given its significance, some ceremonies and rituals have long been associated with this life-giving element, which is historically rooted in the beliefs of the Iranian and ancient religions. Due to its location in the hot and dry desert climate, Semnan has always faced the problem of difficult access to water. The agriculture-based economy and scarcity of this life-giving element have affected all spheres of people’s lives in the region. Water management in this region is considered critical in the city structure and quenching people’s needs. The need for water, as an element that fulfills other needs, has caused people to pay special attention to this element. Thus, water seems to have become a sacred and respected element by getting distant from its functional nature. Considering the three-day field visit to the historical texture of Semnan and Damghan, what draws the attention of the audience the most is the ritual role of water in shaping Semnan and Damghan. This role has had a significant effect on the city landscape objectively-subjectively. Moreover, its proper performance at the city level has created a different quality of space in the neighborhoods of the city. Hence, the study intended to analyze the ritual role of water in the formation of the Semnan and Damghan landscapes.
تبلیغات
