گونه شناسی گفتمان های عاشورا و سیر تحول آن ها بر پایه منابع حدیثی- تاریخی شیعه (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
نهضت عاشورا یکی از حوادث سرنوشت ساز تاریخ صدر اسلام است که گفتمان کاوی متون مربوط به آن، می تواند مفاهیم کلیدی و محوری مکتب امامت را به جامعه بنمایاند. در این پژوهش تلاش شده به بررسی تاریخی گفتمان های باز تولیدشده از حادثه عاشورا در ده قرن نخست هجری پرداخته شود و بررسی گردد که مؤلفان کتاب های تاریخی و حدیثی پسین، عامدانه یا ناخودآگاه، کدام نقل را برگزیده و در آثار خود منعکس کرده اند؟ ضرورت این پژوهش بدین خاطر است که مخاطب را با فضای فکری حاکم بر جامعه آن روز و نیازها تا حدودی آشنا می کند. نتایج حاصل از بررسی ها نشان داد پنج گفتمان عمده، در شمار گفتمان های تولید شده در جریان نهضت عاشورا هستند که مؤلفان کتب تاریخی هر یک به فراخور شرایط، به بازتولید آن اقدام نموده اند. بیشترین گفتمانی که در ده قرن نخست مورد توجه بوده، گفتمان «دفاع از شخصیت حسین(ع) و قداست حرکت او» است. این گفتمان در وهله نخست با بیان حسب و نسب امام و ظهور عبارت «ابن بنت النبی»، در مرتبه بعد با بیان انگیزه ایشان که تنها یاری دین خدا و پیامبر(ص) بوده و در مرتبه آخر با بیان فضائل، سعی دارد حقانیت امام را اثبات نموده و قداست این حرکت را تبیین نماید. از دیگر گفتمان های مهم این دوره می توان به گفتمان «تشخیص مسیر با محوریت انگاره دنیا» و گفتمان «آزادگی و عزت خواهی» اشاره کرد که به طور مستمر و با استناد به نقل های مشهور در این دوره بازتاب قابل توجهی داشته اند.Typology of Ashura Discourses and Their Evolution, Based on Shiite Historical-Narrative Sources
The Ashura movement is one of the fateful events in the history of early Islam, which the discourse of textual analysis is related to, it can be the key and central point of the school of Imamate to the society. In this research, the historical review of the discourses reproduced from the Ashura incident in the first ten centuries of Hijri is discussed, and it is investigated which narrative the authors of later historical and hadith books, deliberately or unconsciously, chose and reflected in their works? The necessity of this research is because it familiarizes the audience with the intellectual atmosphere governing the society of that day and the needs to some extent. The results of the investigations showed that five major discourses are among the discourses produced during the Ashura movement, which the authors of each historical book have reproduced according to the circumstances. The necessity of this research is because it familiarizes the audience with the intellectual atmosphere governing the society of that day and the needs to some extent. The results of the investigations showed that five major discourses are among the discourses produced during the Ashura movement, which the authors of each historical book have reproduced according to the circumstances. Among the other important discourses of this period, we can mention the discourse "Identifying the path centered on the image of the world" and the discourse "Freedom and Dignity", which have had a significant impact continuously and citing famous quotes in this period.
تبلیغات
