رهیافتی بر مبانی فهم حدیث علامه محمد باقر مجلسی در «مرآه العقول» (مطالعه موردی بخش اصول کافی) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
شرح روایات معصومان (ع) مستلزم به کارگیری اصول و مبانی ویژه ای است که عدم توجه بدان فرایند فهم را از اساس مختل می سازد. «مرآه العقول فی شرح أخبار آل الرسول» تألیف علامه محمد باقر مجلسی، از جامع ترین شروح حدیثی نگاشته شده بر «الکافی» ثقه الإسلام کلینی است. شارح در این مجموعه کوشیده است با کاربست پاره ای از اصول به فهم مدالیل اصیل روایات نائل آید. آنچه نگارندگان این سطور به دنبال تبیین آنند، بررسی مبانی فهم حدیث علامه مجلسی در «مرآه العقول» با تأکید بر اصول کافی است. آنان به منظور جبران خلأ مطالعاتی حاکم بر بحث حاضر کوشیده اند با مطالعه بیانات علامه در ذیل روایات اعتقادی «الکافی» به روش توصیفی تحلیلی، این پرسش را پاسخ گویند که مبانی علامه در فهم و شرح روایات اصول کافی چیست؟ نتایج حاصل از این مطالعه گویای آن است که علامه در توضیحات و نکاتی که برای فهم روایات اصول کافی آورده، برخی مبانی فقه الحدیثی را در نظر داشته است. عرفی بودن زبان احادیث، وقوع صناعات ادبی در کلام معصوم (ع)، حجیت دلالت سیاق در فهم مراد معصوم (ع)، هماهنگی و سازواری درونی روایات معصومان (ع)، علم و عصمت انبیاء و ائمه اطهار (ع)، حجیت سنت معصومان (ع)، حجیت عقل در اثبات اصول دین، رعایت تقیه و سطوح مخاطبان در کلام معصوم (ع)، و لزوم رعایت احتیاط در تأویل روایات از مهم ترین این مبانی به شمار می روند. تدقیق و تأمل در این مبانی نشان می دهد که مجلسی به جهت بهره مندی از جامعیت علمی، و تسلط ویژه بر علوم معقول و منقول، در شرح روایات اعتقادی «الکافی» از القاء نگرشی تک بعدی به روایات پرهیز نموده و در این راستا از رویکردهای مختلف کلامی، اخباری و عقلانی بهره برده است. بی تردید که الگوپذیری از این مبانی می تواند در تحقق فهمی صحیح و روش مند از روایات اعتقادی «الکافی» سودمند باشد.Investigating the basics of understanding the hadith of Allama Mohammad Baqir Majlisi in “Mirat Al Oghol” (Case Study – usul al kafi)
Interpretation of the narrations of the Innocents (AS) requires the application of special principles and foundations that not paying attention to them disrupts the process of understanding. “Mirat Al Oghol” by Allameh Mohammad Baqir Majlisi is one of the most comprehensive hadith commentaries written on “Al-Kafi” of Kolini. In this work, the commentator has tried to achieve correct understanding of the narrations by examining some principles. The authors of the article seek to examine the basics of understanding the hadith of Allameh Majlisi in “Mirat Al Oghol” by emphasizing on the section of usul al kafi. In order to fill of the studys gap, they have tried to by study of Allameh's explanations underneath the doctrinal narrations of kafi by descriptive - analytical method, answer this question is that what the basics of understanding Allameh's hadith in the section of usul al kafi? The results show that Allameh has kept specific principles in mind in the explanations and tips she has given to understand the doctrinal narrations of kafi. Ordinary expression of hadith, The occurrence of literary style in speech of the Innocent (AS), The validity of delālat siyāq in understanding the intention, The internal harmony and coherence of the narrations, The knowledge and infallibility of the Prophets and Imams (AS), The validity of the Sunnah of the Innocents (AS), The validity of reason in proving principles religion, The need to pay attention to Taqiyyah, as well as observing the levels of the audience and The need to observe caution in interpreting of the narrations are among the most important of these principles. Accuracy in these principles shows that Majlesi because of benefiting from scientific comprehensiveness and mastery of rational and quoted sciences, in the description of the doctrinal narrations of kafi has used of diffrent approachs of Kalāmi, Akhbāri and logical. Following these principles can be beneficial in correct and methodical understanding of the doctrinal narrations of kafi.
تبلیغات
