بررسی آموزه های اخلاقی و تربیتی جامعه در اشعار شریف مرتضی و اوحدی مراغه ای (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

بی شک اخلاق از اساسی ترین مباحث زندگی فردی و اجتماعی هر ملّت می باشد. در اسلام، بعد از یکتاپرستی هیچ موضوعی مانند اخلاق مورد اهتمام واقع نگردیده است. به همین علّت، مسائل اخلاقی در شعر و ادب هر ملتی، به ویژه حوزه ادبیات فارسی، انعکاس فراوان دارد. پژوهش حاضر به شیوه تحلیلی- توصیفی و گرد آوری اطلاعات از دیوان شعر اوحدی مراغه ای و مجموعه پنج جلدی کتاب امالی شریف المرتضی و استخراج اشعاری که حاوی مضامین اخلاقی و تربیتی بوده اند، تدوین شده است. از نتایج این پژوهش چنین بر می آید که این شاعران دارای مکتب فکری هستند و با بنیان دانشگاه اندیشه به علوم مختلف اشراف داشته اند و با زایش اندیشه خلّاق، نابغه روزگار خود و الگوی ماندگاری در تاریخ،برای جهان بشریت شده اند. دیگر اینکه رویکردهای اخلاقی و تربیتی مشترک در شعر این شاعران، از جمله توجه به تهذیب نفس، صبر و بردباری، ظلم ستیزی،تواضع و فروتنی، عفو و بخشش، حُسن خلق و ...است که باعث می شود،سخن و کلامشان هرگز رنگ کهنگی به خود نگیرد. دستاورد دیگر این پژوهش بیانگر این است که ادبیات، هنر لفظ گردانی واژه ها در قالب شعر و داستان یا حکایت و طنز نیست، بلکه معرف مکاتب فکری بزرگ و خردمندانه ای است که می تواند راهنمای جهان بشریت باشد و علم و هنر تلفیقی ورود به دنیای علوم دیگر است و آن را می توان به اب العلوم و یا ام العلوم تعبیر کر؛ زیرا تمامی دانش ها و علوم دیگر برای عرضه خود و ایجاد روابط علمی و انسانی ، نیازمند دانش زبانی ادبیات هستند.