آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۶

چکیده

می دانیم که فیلسوفان مسلمان علم حصولی را نوعی وجود ذهنی می دانند و به اشکال های متعدد وجود ذهنی نیز پاسخ می دهند؛ ولی برخی از اشکال هایی که اندیشمندان غربی به وجود ذهنی وارد کرده اند، مانند اشکال هوسرل درباره فرمول های پیچیده ریاضی، نزد فیلسوفان ما هنوز ناشناخته است و پاسخی دریافت نکرده است. طبق این اشکال، در ممکن هایی چون «چندمیلیارد ضلعی» هیچ انسانی قادر نیست صورتی از چنین شکل پیچیده ریاضی در ذهن خود تشکیل دهد؛ بنابراین، هنگامی که از ممکنی چون چندمیلیارد ضلعی سخن می گوییم و احکامی ایجابی برای آن اثبات می کنیم، چنین قضایایی نمی تواند در ذهن موجود باشد! ما خواهیم کوشید بیشتر بر پایه مبادی فلسفه اسلامی، به ویژه فلسفه سینوی، راه حلی برای این اشکال فرمول های پیچیده ریاضی پیدا کنیم: گاه به بازسازی و تعمیم راه حل تعریف رسمی ابن سینا خواهیم پرداخت و گاه نیز خود نکاتی نقضی و جدید بدان خواهیم افزود. پاسخ نقضی این است که چنین اشکالی تقریباً به همان اندازه دیدگاه های رقیب را نیز دچار مشکل می کند؛ دیدگاه هایی چون شهود مُثل افلاطونی و شهود عدد در معدود در همین جهان مادّی. تعمیم راه حل تعریف رسمی نیز به طور خلاصه این است که «اینجا» ما به جای اینکه بتوانیم خود ماهیت پیچیده را تصور کنیم، تعریف رسمی نسبتاً ساده ای از آن در ذهن خود تصور کرده ، به خاصّه آن می رسیم. به مناسبت، به اشکال های راه حل تعریف رسمی نیز پاسخ خواهیم داد.

تبلیغات