هدف : بررسی نحوه تأسیس دبستان ایرانیان در طرابوزان، روند فعالیت، و مشکلات پیشِ روی آن. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش با تکیه بر روش تحقیق تاریخی و با استفاده از اسناد و مدارک آرشیوی و نشریات فارسی منتشرشده در امپراتوری عثمانی انجام شده است. یافته ها و نتیجه گیری : تحولات سریع در تغییر سبک آموزش در مدارس در دنیای غرب و اقدامات دولت ها و تجار و بزرگان آن کشورها در ساخت مدارس باعث شد که ایرانیان طرابوزان نیز به پیروی از آن ها دبستانی به سبک نوین تأسیس کنند. تفاوت اساسی مواد درسی، سنجش و ارزیابی تحصیلی، انتخاب معلمان، سن و جنس دانش آموزان، معماری و فضای مدارس جدید و ازجمله دبستان طرابوزان با مکتب خانه های پیش از خود، گسستی تاریخی در حوزه تعلیم وتربیت آن دوره ایجاد کرد. این مدرسه مدرن در دوره فعالیت خود با آموزش تعداد زیادی از کودکان اقشار مختلف جامعه ایرانی طرابوزان، در روزگاری که هنوز نظام نوین آموزش کودکان در ایران شکل نیافته بود، توانست نقشی ارزش مند ایفا کند.