اعتبارسنجی گزارش های تاریخی کتاب «استتار الامام»: منبعی برای بازنویسی تاریخ سیاسی- فرهنگی اسماعیلیان پیشاافریقیه (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

در این مقاله، از طریق تطبیق گزارش های تاریخی کتاب استتار الامام با گزارش های منابع غیراسماعیلی تلاش می شود میزان اعتبار این کتاب به عنوان یک منبع تاریخ نگارانه در بازسازی تاریخ اسماعیلیانِ پیش از سال 297 هجری بررسی و تحلیل شود. نتایج نشان می دهد که مراجعه ی انتقادی به آثار اسماعیلی در کنار منابع غیراسماعیلی می تواند به عنوان گام مهمی در بازسازی تاریخ فاطمیان در دوره ی ستر حائز اهمیّت باشد و به رفع ابهامات تاریخی این فرقه به ویژه در دوره ی زمانی مذکور که مابین شهادت امام جعفر صادق(ع) تا قدرت یابی فاطمیان در افریقیه می باشد کمک شایانی بکند. نتایج این مقاله از طریق مقابله سازی گزارش های کتاب استتار الامام با گزارش های منابع غیر اسماعیلی نشان می دهد که به دلیل سرّی بودن دعوت اسماعیلیه در دوران ستر، بازسازی برخی رخدادهای مرتبط با تاریخ این فرقه در این دوران تنها از طریق منابع داخلی آنان میسر است، امری مهم که غفلت یا عدم توجه کافی به آن تا به امروز سبب ارائه ی گزارش هایی نارسا و گاه متناقض از تاریخ سیاسی و فرهنگی این دوران گمشده از تاریخ اسماعیلیان شده است. گردآوری داده ها در این مقاله به شیوه ی کتابخانه ای و تحلیل داده ها مبتنی بر روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد تطبیقی است.