مدل سازی حل وفصل منازعات منطقه ای بر اساس رویکرد ژئوپلیتیک صلح آفرینی (مطالعه موردی: منازعه سوریه)

چکیده

موقعیت های ژئوپلیتیک، رویکردهای کنشی ویژه ای برای رویارویی با اختلافات و یا فرایندهای اختلاف آفرین داشته است. این رویکردها را می توان به دودسته ی رویکردهای سنتی و رویکردهای نوین دسته بندی کرد. در رویکردهای سنتی، تصرف سرزمین، نظامی گری، بازدارندگی، استفاده ابزاری از اقوام و مذاهب و در رویکردهای نوین صلح آفرینی، پایداری اکولوژی، رویکرد انتقادی و ژئوپلیتیک مقاومت در دستور کار قرار دارد که در فرایند حل وفصل اختلافات و منازعات از توان بالایی برای صلح آفرینی و آشتی همگانی برخوردارند. درواقع رویکردهای صلح آفرینی بر منافع و نیازهای مشترک که زمینه ساز همکاری و همگرایی است، تمرکز دارند. باگذشت شش سال از منازعه ی طولانی و پیچیده ی سوریه، رویکردهای سنتی ژئوپلیتیک در سه مقیاس (ملی، منطقه ای و فرا منطقه ای)، از حل وفصل منازعه ناتوان بوده و کنش های خصومت آمیز و خشونت آمیز همچنان قربانی می گیرد. این مقاله به دنبال پاسخ گویی به این سؤال است که چگونه می توان با به کارگیری رویکردهای ژئوپلیتیک، به حل وفصل منازعه ی سوریه دست یافت به صورتی که منافع و رضایت تمام بازیگران برآورده شود؟ در پاسخ به این سؤال می توان گفت به نظر می رسد یافتن منافع مشترک میان بازیگران و کنشگران با اتخاذ رویکردهای ژئوپلیتیک صلح آفرین و غیر سنتی در مقیاس های (ملی، منطقه ای و فرا منطقه ای) می تواند به حل وفصل منازعه سوریه بیانجامد. نتایج پژوهش حاکی از آن است سه رویکرد صلح جغرافیایی، ژئوپلیتیک انتقادی و ژئوپلیتیک مقاومت در حل وفصل منازعه ی سوریه تأثیر بسزایی دارد و روش های برآمده از این رویکردها توان حل وفصل منازعه سوریه را دارد.