تاملی بر سیاست کوچک سازی دانشگاه ها؛ راهبردی پیش برنده یا بازدارنده (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف پژوهش حاضر، تاملی بر سیاست کوچک سازی دانشگاه ها؛ راهبردی پیش برنده یا بازدارنده است. نوع پژوهش کاربردی است و از روش تحلیل محتوای کیفی از نوع تحلیل تماتیک(موضوعی) در دو سطح رسالت های مهم آموزش عالی و کشورهای منتخب که تجربه اجرای این سیاست را داشته اند، بهره برده است. ابزار جمع آوری اطلاعات، تحلیل محتوا، فیش برداری و چک لیست بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها از روش توصیفی - تحلیلی به شیوه کدگذاری  انجام شده است. بر اساس یافته های پژوهش، استراتژی کوچک سازی در دانشگاه ها بیش از آن که برآمده از نگاه درون دانشگاه باشد، بیشتر مبتنی بر فشار های بیرونی دانشگاه است که اهداف اقتصادی، کاهش هزینه و تولید انبوه را به همراه دارد. درواقع این فشارهای بیرونی ناشی از آن است که تقاضا برای ورود به آموزش عالی همچنان رو به افزایش بوده و همچنین با مشکلات جدی ازیک سو در تامین بودجه جاری خود و ازسوی دیگر با نبود صلاحیت های لازم در دانش آموختگان خود مواجه است. کشورهای منتخب به لحاظ اجرای سیاست کوچک سازی در آموزش عالی موفق نبوده و در اجرای این سیاست ناکام بودند و سیاست برآمده از نگاه کوچک سازی این کشورها برای آموزش عالی همانا چابک سازی دانشگاه است. از جمله راهبردهای سیاستی برای چابک سازی آموزش عالی ایران می توان اشاره به نگاه به دانشگاه به مثابه نهادی خودتنظیم، لحاظ کردن سیستم ارزشیابی و اعتباربخشی قوی، بازنگری در اولویت ها و حذف انتخابی، صرف نظر از نگاه بنگاه اقتصادی زودبازده به آموزش عالی کرد. این همه رخ نمی دهد مگر، درازای پاسداشت استقلال دانشگاهی، کاهش تمرکز و مدیریت علمی منابع انسانی با تکیه بر رویکرد چابک سازی که بیش از همه چیز نیاز امروز نهادهای آموزش عالی است.