بررسی دلایل عدم ذکر نام حضرت علی علیه السلام در قرآن کریم از منظر سبک شناسی بیان مطالب در قرآن کریم (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

قرآن کریم برترین کتاب هدایت و مهم ترین مرجع وحیانی مورد اتّفاق همه مسلمانان است؛ ضرورت شناخت امام و جانشین رسول اعظم اسلام(ص) و اشاره پاره ای از روایات به بودن نام امام علی و امامان اهل بیت(ع) در قرآن کریم، از چالش هایی است که محدث نوری را بر آن داشته که در پاسخ گویی به مخالفان خلافت بلافصل امام علی(ع)، با تکیه بر پاره ای از روایات، به تحریف به کاستی قرآن، بگراید. بدین رو تامل و بررسی روایات پیش گفته و نقد تحلیلی استدلال آن مخالفان و انگاره محدث نوری، وجهه همت این پژوهه، قرار گرفته است. در این مسیر با روش توصیفی تحلیلی ابتدا پاسخ های نقضی متعدّدی به مسأله داده شده، سپس سبک قرآن کریم در بیان مطالب و روش استنباط از آن، تبیین و صحیحه ابوبصیر از امام صادق (ع) را که علت عدم ذکر نام امام علی(ع)، سبک قرآن در بیان معارف، شناسانده، مدلل ساخته است. اما یافته های این بررسی، نشانگر سه ویژگی؛ بیان کلّی، بسط درون سویی و بسط برون سویی قرآن کریم است که به روشنی علت عدم ذکر نام علی و دیگر امامان (ع) را روشن می سازد؛ افزون بر آن، با چشم پوشی از بررسی سندی روایات به خاطر تضافر آن، روشن شده که ذکر نام علی (ع) در اضافات تفسیری مصاحفِ برخی صحابه یا در روایات صحیح، ناظر به « تفسیر تبیینی » یا ارایه مراد، بیان شأن نزول و مصداق آن آیات است؛ نه بیانگر وجود نام آن حضرت در متن و الفاظ قرآن.