شب های شعر گوته و انقلاب اسلامی ایران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

پاییز 1356 کانون نویسندگان ایران با همکاری انستیتو «گوته» در ایران ده شب شعر و سخنرانی در باغ سفارت آلمان برگزار کرد که به شب های شعر گوته معروف شد. در آن زمان مسئله «سانسور»، اهل قلم را فلج نموده بود؛ بنابراین فرصتی فراهم شد که بر اساس آن کانون می توانست به خوبی از آن استفاده نماید. بیش از شصت نویسنده و شاعر در این شب ها علیه فضای «اختناق» و «سانسور» حاکم شعر خواندند و سخنرانی کردند. جمعیت عظیمی از سراسر ایران در این جلسات شرکت کردند. نتیجه حضور مردم و روشنفکرانی از طیف های مختلف، یکی از مهم ترین و بزرگ ترین رویدادهای فرهنگی پیش از انقلاب ایران را شکل داد که بر صحنه سیاسی ایران نیز تأثیرگذار بود. به گونه ای که برخی از تحلیل گران شب های شعر را به منزله آغاز سقوط رژیم پهلوی می دانند. با در نظر گرفتن این موضوع، سؤال اصلی ما در این پژوهش این است که: برگزاری شب های شعر گوته از سوی کانون نویسندگان، چه تأثیری بر شکل گیری فضای انقلابی در سال های منتهی به انقلاب اسلامی داشته است؟ یافته های پژوهش حاکی از این است که شب های شعر گوته در کنار سایر حرکت های اعتراضی که در آن دوره شکل گرفت، با در هم شکستن فضای ارعاب و خودسانسوری حاکم بر مطبوعات، روحیه انقلابی را به خصوص میان روشنفکران، دانشجویان و هنرمندان تقویت و به شکل گیری یک حس عصیانی که مقدمه یک جنبش انقلابی است، کمک نموده است. روش انجام پژوهش حاضر با توجه به ماهیت نظری آن کیفی و از نوع تحلیلی –توصیفی است. محقق می کوشد با استفاده از این روش به تأثیر شب های شعر گوته بر شکل گیری جرقه های انقلابی در سال پایانی حکومت پهلوی بپردازد.

متن