تحلیل برخی از کنش ها و واکنش های امیر مؤمنان علیه السلام برای دوست دارانشان نیز سخت است. این رفتارها با روند عمومی و مردم پسند هم گون نبوده و موجب تعجّب می شود. پذیرش درخواست مشاوره به خلفای سه گانه، پاسخ گویی به پرسش توحیدی در میانه نبرد جمل و تأخیر چندماهه در نبرد صفّین با وجود آمادگی سپاه ده ها هزارنفری ایشان، نمونه هایی از این رفتارهاست. این شیوه تعامل، با روش رایج سیاست مداران و رهبران جوامع متفاوت است. در پاسخ به چرایی این رفتارها، حفظ مصلحت اسلام و مردم و یا جلوگیری از تضییع حقوقشان بیان شده است. این نوشتار درصدد است تا برای فهم این رفتارها، آن را بر دو گزاره بنیادین پایه گذاری کند؛ نخست، شناختِ درست وظیفه هدایت گریِ امام به عنوان حجّت الهی و دوم، دید فرازمند امام نسبت به آفریدگان الهی. به همین روی، رفتار امام در نظام هدایت الهی تحلیل شده است نه از زاویه نگرش سیاست مداران.