داستان یک جاده: ساخته شدن و نگهداری راه مشهد-عشق آباد (1305-1344ق) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف : تبیین اهمیت احداث، مرمت و توسعه راه مشهد-عشق آباد و آن در دوره قاجار از 1305 تا 1340ق. روش/رویکرد پژوهش : داده ها از اسناد موجود در اداره اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه و سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گردآمده است. یافته ها و نتیجه گیری : با کوشش های ابوالقاسم ملک التجار صاحب امتیاز راه و حمایت و پیگیری تاجران و دولت مردان ایرانی، و تجار روسی و سفارت روسیه ساختن این راه تجاری ممکن شد. واکنش و اعتراض برخی مالکان زمین های دو سوی راه و مخالفت برخی تجار مشهدی سبب تغییر مسیر، و دخالت سفارت و تاجران روسیه هم سبب کندی احداث و توسعه آن شد. کمبود امکانات و پول؛ تغییر مسیر راه؛ مطالبه عواض راهداری دیگر علل کندی پیشرفت کار شد. حاج غلام رضا رئیس التجار، پسر ابوالقاسم ملک التجار، برای سهولت رفت وآمد مسافران و حمل ونقل کالای بازرگانان مسیر راه را به اندازه نیاز تغییر داد. هرچند این ابتکار در کوتاه مدت برای برخی، زیان اقتصادی درپی داشت، در بلندمدت بر سود تاجران خراسان افزود و به توسعه شهر مشهد کمک کرد.