بررسی وضعیت جاذبه های تاریخی شهر بیرجند از دیدگاه گردشگران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

جاذبه های گردشگری یکی از مهمترین عناصر در برنامه ریزی توسعه گردشگری به شمار می آیند به طوری که پیشرفت گردشگری و صنایع وابسته به آن در گرو جاذبه هاست. از این رو مطالعه و ارزیابی جاذبه های گردشگری برای مدیریت هر چه بهتر صنعت گردشگری منطقه ضروری است. بنا به اهمیت موضوع در این پژوهش وضعیت برخی از مهمترین جاذبه های تاریخی شهر بیرجند مورد ارزیابی قرار گرفت. تحقیق از نظر هدف کاربردی و از جهت ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی – تحلیلی است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه و مقیاس سنجش طیف لیکرت پنج گزینه ای می باشد. جامعه آماری گردشگران شهر بیرجند است که از میان آن ها تعداد 106 نفر به عنوان نمونه، مورد مطالعه قرار گرفتند. بر اساس نتایج به دست آمده از آزمون ویلکاکسون، بین میانه اهمیت و عملکرد جاذبه ها از دیدگاه گردشگران تنها در «عمارت اکبریه» و «مسجد جامع چهار درخت» شکاف معنی داری وجود ندارد. از میان 13 اثر تاریخی مورد مطالعه، جاذبه های «حسینه نواب»، «خانه آراسته، عمارت معصومیه» و «عمارت رحیم آباد» از نظر اهمیت به ترتیب در رتبه های 1 تا 3 قرار گرفتند و از جهت عملکرد، سه جاذبه «خانه آراسته»، «عمارت شوکت آباد»، و «حسینیه نواب» بیشترین رضایت گردشگران را ایجاد کرده اند. نتایج تحلیل اهمیت – عملکرد نیز نشان داد جاذبه های «عمارت رحیم آباد»، «پست قدیم»، «مدرسه شوکتیه» و «عمارت معصومیه» به دلیل اهمیت بالا و عملکرد ضعیف باید در اولویت توجه در برنامه ریزی توسعه گردشگری قرار گیرند و سازمان های دولتی متولی باید در بودجه بندی و تخصیص منابع برای این جاذبه ها اولویت راهبردی و عملیاتی قائل شوند. در مورد جاذبه های عمارت اکبریه، خانه شریف، مسجد جامع چهاردرخت، ارگ کلاه فرنگی، ارگ بهارستان و قلعه بیرجند که اهمیت شان کم ارزیابی شده است مهمترین راهبرد برای دست اندرکاران اطلاع رسانی و تبلیغات برای معرفی هر چه بهتر این جاذبه ها توصیه می شود.