نقش وزیران شیعی دربار خلافت عباسی بر گسترش تشیع امامی در قرن هفتم هجری (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

در قرن هفتم، تشیع امامی تحت تأثیر عوامل متعدد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی همچون فعالیّت های علمای شیعی، تصوف و جنبش اجتماعی فتوّت، آشفتگی های سیاسی و تسامح مذهبی مغولان، گسترش یافت. در میان عوامل گوناگون، نقش وزیران شیعی مذهب دربار خلافت عباسی نیز در خور توجه است. در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، پس از مروری گذرا بر احوال وزرای شیعی در سده هفتم هجری، نقش ایشان در این زمینه بررسی می شود. بنابر یافته های این پژوهش، در این دوره، خلیفه عباسی الناصرالدین الله (حک: 575 622ق)، با طرح و پیگیری وحدت مذهبی، از شیعیان برای تصدّی منصب وزارت بهره گرفت. وزیران شیعی نیز با استفاده از فرصت و از طُرُق مختلف همچون سپردن مناصب اداری، عمران مشاهد متبرّکه و سرانجام تولیّت مدرسه مستنصریه در بغداد، به شیعیان، در رشد فرهنگی و اجتماعی شیعیان و تحکیم و ترویج شعائر و باورهای شیعی در قلمرو خلافت، نقش بارزی ایفا کردند.