تحلیل توسعه یافتگی روستاهای پیراشهر با رویکرد پیوند متقابل مورد: دهستان سهرین زنجان

چکیده

پیوند متقابل شهر - روستا، از عوامل تعیین کننده توسعه روستایی است. ب ا توجه به نقش این روابط در فرآیند تحولات و توسعه روستا- شهر، علاوه بر بررسی انوع روابط، شناخت و آثار و پیامدهای آن بر روستا و تلاش برای کاهش اثرات منفی این روابط در راستای توسعه پایدار نواحی روستایی ضروری به نظر می رسد. با این رویکرد پژوهش حاضر به سهم خود کوشید پیوند متقابل روستاهای پیرامون شهر زنجان و اثرات آن بر میزان توسعه یافتگی روستاها را در دهستان سهرین زنجان مورد واکاوی قرار دهد. این تحقیق به لحاظ هدف توسعه ای و به لحاظ روش ترکیبی از شیوه های توصیفی - تحلیلی بکار گرفته شده است. جامعه آماری مورد مطالعه دهستان سهرین بوده که 12 آبادی را شامل می شود. بنا به تیپ بندی روستاها در سه موقعیت کوهستانی، کوهپایه ای و دشتی و با در نظر گرفتن تعداد خانوار هر روستا، 12 روستا به عنوان نمونه انتخاب گردیده و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 318 سرپرست خانوار محاسبه شد که به منظور اطمینان بیشتر، در نهایت تعداد 320 خانوار برای مطالعه برگزیده شده اند. از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده است. تحلیل داده ها به کمک تکنیک تحلیل سلسله مراتبی AHP   انجام شده است. نتایج نشان داد که از نظر پیوند روستا- شهری و سطح برخورداری و میزان مراودات اقتصادی-اجتماعی  و سیاسی، سطح برخورداری کامل روستا از امکانات مورد نیاز شهری، تنها مرکز دهستان (روستای سهرین) با جمعیت بیش از 3 هزار نفر، برخوردارترین روستا بوده است. در این رابطه، روستاهایی که در موقعیت دشتی، نزدیکی به شهر زنجان، دسترسی به جاده اصلی و وسیله نقلیه عمومی دارد، وابستگی بیشتری داشته و روستاهای کوهستانی و دور از جاده در موقعیت نابرخوردار قرار گرفته است؛ همچنین این روستاها دارای کمترین مراودات با شهر بوده است. در بین سکونتگاه های پیرامونی مورد مطالعه، دو روستای سهرین و سارمساقلو بیشترین پیوند دوجانبه را با شهر زنجان داشته است. این روستاها تقریبا نزدیک به شهر بوده دارای و موقعیت دشتی است. همچنین با فاصله گرفتن از شهر زنجان و با رفتن به سوی نواحی کوهستانی و کوهپایه ای، میزان پیوند دوجانبه روستایی کم شده و روابط روستاشهری بیشتر بر مبنای تسلط شهر بر روستا شکل می گیرد.