جلوه هایی از پدافند غیرعامل در راهبرد های دفاعی قرآن مجید و سیره نبوی(ص) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

توجه به پدافند غیرعامل در جهت افزایش توانمندی های دفاعی کشورها و کاهش تهدید و آسیب پذیری آنها در حوزه های گوناگون امری است اجتناب ناپذیر، که مطمح نظر سیاست مداران بزرگ دنیای امروز است. با ظهور اسلام، جبهه کفر و هجوم گسترده ای را برای هدم و نابودی این دین الهی و انسانی آغاز کرد. لذا در برخی از آیات قرآن کریم آشکارا اهمیت حفظ آمادگی همه جانبه در برابر دشمنان و دفاع از حریم دین و کیان مسلمین مورد توجه و تاکید قرار گرفته است. همچنین در سیره دفاعی پیامبر (ص) نیز نمونه های فراوانی از انواع روش ها و تاکتیک های دفاعی و بهره گیری مؤثر از موقعیت های مناسب زمان و مکان برای رویارویی و مقابله با دشمنان دین وجود دارد. هدف این پژوهش بررسی و واکاوی روش ها و تاکتیک های دفاعی گوناگونی است که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در قرآن کریم بدان اشاره شده است و همچنین استخراج و ارائه نمونه هایی از تدابیر و برنامه های دفاعی در سیره پیامبر (ص) با توجه به آنچه که امروزه به عنوان اصول پدافند غیر عامل شناخته شده است. این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، با توجه به دو عامل عمده فرماندهی هوشمندانه پیامبر اسلام و روحیه شهادت طلبانه مؤمنان به تبیین مهم ترین ابعاد و روش های دفاع غیر عامل در آموزه های قرآن کریم و سیره پیامبر (ص) از قبیل اقدامات فرهنگی و عملیات روانی، افزایش قدرت نظامی در جبهه اسلام ، افزایش میزان بازدارندگی در جبهه دشمن، رعایت اصول مدیریت در شرایط بحران، شناسایی فرصت ها و تهدیدها، کاربست طرح فریب دشمن، دوران دی شى و آینده نگری و... می پردازد.