ارتقا و تعالی و پیشرفت هر سازمان و نهادی متکی بر عوامل متعددی می باشد، به نظر بسیاری از صاحب نظران نیروی انسانی آموزش دیده یکی از مهم ترین این عوامل می باشد. حوزه های علمیه در کشور، به رغم تأثیرگذاری های فراوان در عرصه های گوناگون کماکان از نظر داشتن نیروی انسانی مکفی با محدودیت های زیادی روبه رو می باشند. این پژوهش بر آن است که با نگاهی آمارگونه ضمن اثبات این محدودیت در حال حاضر، نشان دهد که عرصه های حضور ضروری روحانیون کدام است و چگونه باید به این حضور جامه عمل پوشانده شود.