بررسی انتقادی سه دیدگاه رایج تربیت اخلاقی بر اساس دیدگاه علامه طباطبایی(ره)

چکیده

تربیت اخلاقی بخش مهمی از برنامه تربیتی انسان است که استعدادهای علمی و عملی اخلاقی او را شکوفا، و سعادت دنیوی و اخروی او را تأمین می کند. رویکردهای تربیت اخلاقی مختلفی در سراسر جهان وجود دارد؛ برای بهره گیری درست از تجربیات دیگر کشورها لازم است ابتدا تجارب تربیتی آن ها با معیار مبانی فکری و دینی اسلام مورد ارزیابی قرار گیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی انتقادی رایج ترین رویکردهای تربیت اخلاقی در جهان بر اساس دیدگاه علامه طباطبایی(ره) و فهم نقاط قوت و ضعف آن ها انجام گرفته است. سؤالات پژوهش عبارت است: از دیدگاه علامه طباطبایی(ره) برنامه آموزش اخلاقی مؤثر که به تحقق اعمال و رفتار اخلاقی منجر شود، چه مولفه هایی دارد؟ آیا رویکرد رشدی شناختی، رویکرد اخلاق غمخواری و رویکرد تربیت منش مؤلفه های مورد نظر علامه طباطبایی را تحت پوشش قرار می دهند؟ روش پژوهش، تحلیلی تطبیقی انتقادی می باشد. ابتدا سه رویکرد مذکور تبیین می شود و سپس بر اساس مؤلفه های اساسی تربیت اخلاقی مؤثر از دیدگاه علامه (معرفت، عواطف، عمل اخلاقی، حالات و ملکات اخلاقی، ایمان و تقوای الهی و جامعه صالح) مورد نقد قرار می گیرد. یافته ها نشان می دهد که هر یک از این رویکردها تنها بر جنبه خاصی از تربیت اخلاقی تأکید می کنند. در نتیجه رویکردهای مذکور تنها می توانند اخلاقی سکولار را که به اعتقاد علامه، علاوه بر تفاوت های اساسی با اخلاق دینی، ضمانت اجرایی هم ندارد، فراهم سازند.