ابعاد مختلف تحقیق و پژوهش در آموزه های دینی با رویکرد مفهوم شناسی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

نخستین گام در تحقق کارآمدی و ثمربخشی هر تحقیق و پژوهشی، شناخت ابعاد مختلف آن است. در این میان، شناخت روش­های به روز و کاربردی این گونه پژوهش ها، به ویژه در حوزه مطالعات دینی، اهمیت خاصی دارد. مطالعه در آموزه های دینی به ویژه در آیات قرآن کریم، در سده­های اخیر دچار تحولات پرفراز و نشیبی شده است. در این میان پدیدار شدن اندیشه های غربی که عموماً بر اساس سنت نامیمون ترجمه و کپی برداری و بدون در نظر گرفتن فرهنگ اسلامی ـ ایرانی بوده، عاملی اساسی تلقی می­شود. عدم توجه به ذات و هدف غایی فعالیت های پژوهشی و اهمیت تحقیق در مطالعات دینی، باعث شده است تا جامعه علمی در روش شناسی دین پژوهی، دچار سردرگمی شود. نهایتاً با این اوصاف، بازگشت به آموزه­های دینی و آیات قرآن به عنوان هدایت­گر اصلی انسان ها به سوی تفکر و تأمل و نحوه صحیح فرایند تحقیق، یکی از کلیدی ترین راه­های شناخت ذات پژوهش است که با بهره گیری از ابزارهای مختلف معرفتی، محقق را به سوی پژوهش در حقایق هستی رهنمون می سازد. پرداختن به دیدگاه های مختلف در رابطه با پژوهش و تعاریف این فعالیت، بررسی ابعاد آن و همچنین بیان جایگاه واقعی تحقیق در آیات قرآنی از جمله مباحثی است که نگارنده سعی نموده است در این نوشتار مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد