ورزشکاران نخبه و غیرنخبه

هدف تحقیق: هدف تحقیق حاضر مقایسه ویژگی های شخصیتی خودپایی و احساس جویی در ورزشکاران (نخبه و غیرنخبه) و غیر ورزشکاران بود. روش تحقیق: 120 نفر از ورزشکاران مرد رشته های ورزشی بسکتبال، هندبال، والیبال، جودو و کاراته که عضو تیم های ملی و باشگاهی (60 نفر عضو تیم ملی و 60 نفر عضو لیگ دسته دوم و سوم باشگاهی ) بودند و 60 مرد غیر ورزشکار با دامنه سنی 30-20 سال، به صورت داوطلبانه انتخاب و پرسشنامه های خودپایی و احساس جویی را تکمیل نمودند. برای تحلیل داده های پژوهش، از شاخص ها و روش های آمار توصیفی و استنباطی شامل میانگین، انحراف معیار، تحلیل واریانس یک راهه، آزمون تعقیبی توکی و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج: نتایج تحقیق نشان داد که به طور کلی متغیر خودپایی در ورزشکاران و غیر ورزشکاران تفاوت معنی داری دارد (001/0 < P). به بیان دیگر، خودپایی در ورزشکاران نخبه و غیر نخبه بالاتر از افراد غیر ورزشکار بود و ورزشکاران نخبه نیز در مقایسه با ورزشکاران غیر نخبه از خودپایی بالاتری برخوردار بودند (001/0 < P). همچنین آزمودنی های سه گروه از نظر میزان احساس جویی تفاوت معنی داری داشتند (001/0 < P). سطح احساس جویی در ورزشکاران نخبه و غیر نخبه از افراد غیر ورزشکار پایین تر بود و ورزشکاران نخبه نیز در مقایسه با ورزشکاران غیر نخبه از احساس جویی پایین تری برخوردار بودند (001/0 < P). علاوه براین، بین متغیر خودپایی و احساس جویی هر سه گروه همبستگی منفی و معنی داری مشاهده شد (001/0 < P). بحث و نتیجه گیری: به طور کلی مربیان، روانشناسان ورزشی و دست اندرکاران تربیت بدنی و ورزش قهرمانی با به کارگیری نتایج حاصل از این تحقیق می توانند در ارتقای عملکرد ورزشکاران تاثیر مثبت بگذارد. زیرا شناخت به موقع مؤلفه های شخصیتی ورزشکاران در تصمیم گیری آن ها برای انتخاب و شناسایی استعدادهای مناسب در سطوح قهرمانی می تواند تاثیر گذار باشد.

هدف از انجام این تحقیق، تعیین اعتبار و پایایی پرسشنامه منابع اعتماد به نفس ورزشی در بین ورزشکاران ایرانی بوده است. برای تعیین اعتبار عاملی اکتشافی پرسشنامه از یک نمونه 311 نفری (208 نفر مرد ، 103 نفر زن) و برای تعیین اعتبار عاملی تأییدی و ثبات درونی پرسشنامه ها از یک نمونه 300 نفری (205 نفر مرد، 95 نفر زن) و برای تعیین پایایی زمانی پرسشنامه ها از یک نمونه 100 نفری (65 نفر مرد، 35 نفر زن) به صورت تصادفی خوشه ای از گروه ورزشکاران نخبه و غیرنخبه نمونه گیری به عمل آمد. ابزار تحقیق را پرسشنامه منابع اعتماد به نفس ورزشی تشکیل می داد که توسط ویلی و همکاران (1998) ساخته و تعیین اعتبار و پایایی شد. جهت تعیین اعتبار عاملی اکتشافی از روش تحلیل عاملی مؤلفه های اصلی، جهت تعیین اعتبار عاملی تأییدی از الگوی معادلات ساختاری و جهت تعیین ثبات درونی و زمانی از روش های آلفای کرونباخ و ضریب همبستگی درون گروهی استفاده شد.نتایج نشان دادند که پرسشنامه یادشده با تعیین هفت عامل اعتماد به نفس و 35 سؤال دارای اعتبار سازه عاملی قابل قبولی است و همچنین ثبات درونی و پایایی زمانی کل پرسشنامه و خرده مقیاس های آن مورد تأیید هستند. نتیجه اینکه استفاده از نسخه فارسی پرسشنامه منابع اعتماد به نفس ورزشی در محیط های ورزشی جهت شناخت عوامل اعتماد به نفس ورزشکاران می تواند مورد استفاده روان شناسان و مربیان قرار گیرد تا با استفاده از اطلاعات آن بتوانند برنامه های مداخله ای را برحسب نیاز ورزشکاران تدوین کنند.

جوّ اجتماعی، مانند کلاس درس یا تیم ورزشی، تعیین کننده جوّ انگیزشی است که فرد ادراک می کند. همچنین محققان گزارش کرده اند که بازیکنان تیم های ورزشی مختلف از نظر عوامل روان شناختی متفاوت اند که این امر می تواند به جو انگیزشی تیم ورزشی مرتبط باشد. تا کنون، مطالعات اندکی به بررسی این موضوع در ورزشکاران نخبه پرداخته اند؛ از این رو هدف از این تحقیق بررسی جو انگیزشی ادراک شده و ارتباط آن با اضطراب و عزت نفس در ورزشکاران نخبه و غیرنخبه رشته های تیمی است. شرکت کنندگان در این تحقیق شامل 116 ورزشکار مرد در دامنه سنی 18 تا 29 سال (با میانگین سن 7/3±24) بودند که در یکی از سطوح نخبه یا غیرنخبه مشغول فعالیت بودند (55 نفر نخبه و 61 نفر غیرنخبه). در این تحقیق از نسخه دوم پرسشنامه جو انگیزشی ادراک شده در ورزش (PMCSQ-2) برای ارزیابی انگیزش، مقیاس اضطراب ورزشی (SAS) برای ارزیابی اضطراب و پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت (SEI) برای اندازه گیری عزت نفس ورزشکاران استفاده شد. از آزمون کولموگروف - اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن داده ها، روش های آمار توصیفی برای گزارش امتیازات ورزشکاران، آزمون تحلیل واریانس یک سویه برای تفاوت در عملکرد بین دو گروه استفاده شد و همچنین با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون ارتباط اضطراب و عزت نفس با جو انگیزشی ادراک شده بررسی شد. نتایج نشان داد در ورزشکاران نخبه، در مقایسه با همتایان غیرنخبه آن ها، جو انگیزشی ادراک شده بیشتر از نوع تکلیف محور است، اما از لحاظ عزت نفس و اختلال تمرکز تفاوت معنی داری بین دو گروه وجود ندارد. در بُعد تکلیف محور، نمرات ورزشکاران نخبه در یادگیری مشارکتی و نقش مهم بیشتر از همتایان غیرنخبه شان بود. با بررسی همبستگی ها مشاهده شد بین جو تکلیف محور و خودمحور، اضطراب پیکری و جو تکلیف محور، جو تکلیف محور و نگرانی، اختلال تمرکز با جو تکلیف محور، اضطراب پیکری و عزت نفس و نیز نگرانی و عزت نفس در سطح 05/0 رابطه ای معنی دار و معکوس وجود دارد. با توجه به نتایج این پژوهش و تحقیقات مشابه به نظر می رسد عملکرد ورزشکاران آشکارا تحت تأثیر ویژگی های روانی قرار می گیرد. عوامل روانی می تواند موجب تمایز بین ورزشکاران نخبه و غیرنخبه شود. افزایش سطح آمادگی روانی باعث افزایش درصد موفقیت ورزشکاران می شود و احساس کفایت و شایستگی در آن ها به وجود می آورد که باعث افزایش انگیزش، اعتماد به نفس و عزت نفس می شود و در نهایت، به پیشرفت در عملکرد ورزشی منجر می گردد. به مربیان توصیه می شود با دادن تمرینات منظم، تشویق و پاداش ها، دادن بازخورد به موقع و همچنین استفاده از راه-کارهایی برای افزایش اعتماد به نفس و کاهش اضطراب، انگیزش را در ورزشکاران و فراگیرندگان خود افزایش دهند.