عهد قاجار

ایران جامعه ای با زیر ساخت مذهبی است که دین اسلام و مذهب تشیع از دیرباز در آن نفوذ فراوانی داشته که در این میان فرهنگ و ادبیات ایرانی و خاصه شعر نیز جلوه گاه مهمی برای بازتاب نمودهای دینی شده است. عصر قاجار یکی از دوره های شعری ادبیات فارسی است که مذهب، به ویژه تشیع در آن جلوه و بازتاب گسترده ای دارد. در این دوران شاعر می کوشد با تقویت بن مایه های دینی در اشعار، مخاطب خود را پرورش اخلاقی داده، نگاه و اندیشه ی دینی خود را به او منتقل کند. در این نوشته سعی بر آن خواهد بود تا با روش توصیفی و برداشت های تحلیلی، بررسی شود که دین در شعر این دوران چگونه بازتاب یافته و از چه اهمیتی برخوردار بوده و در تعامل ذهن شاعر و مخاطب چه نقشی پیدا کرده است.

ابراهم جکسون مستشرق، محقق و استاد دانشگاه کلمبیا، از سال 1895.م در حوزه ی شرق شناسی مقالات و کتاب هایی نگاشت. در1903.م به ایران و آسیای میانه سفر کرد. ره آورد او کتاب «سفرنامه جکسون: ایران در گذشته و حال» است که حاوی مطالب تحقیقی، تاریخی و باستان شناسی است. این کتاب توصیف های او عناصر هویت بخش ساختار کالبدی یزد قاجاری را بررسی کرده و از همانندی توصیف های مکانی او با موقعیت قدیم شهر یزد در سده چهارم طبق سفرنامه ابن حوقل و اصطخری بهره برده است. تطابق مطالب با جغرافیای تاریخی یزد بر پایه عناصر اصلی معماری بناها و سیمای شهری و کیفیت شهرسازی و مسیرهای دسترسی و ارتباط بناها و راه ها، توپوگرافی زمین و نیز عناصر فرهنگی و اجتماعی آن است. نوع پژوهش بنیادی و روش پژوهش توصیفی تحلیلی است که اطلاعات آن به شیوه کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده است. طبق نتایج ایران عهد قاجار در زمینه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی فرهنگی و غیره پیشرفت داشته است. وی درخصوص معماری و شهرسازی یزد در دوره قاجار به نکات جالب توجهی اشاره کرده که برخی از آن ها همچنان با وضع موجود شهر یزد سازگار است.