آموزش نظریه ذهن

هدف از این پژوهش تعیین اثربخشی آموزش نظریه ذهن برارتقاء نظریه ذهن دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر 8-12 سال بود. طرح پژوهشی از نوع مطالعات تجربی با پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. از کلیه دانش آموزان دختر کم توان ذهنی مدرسه استثنایی ( شهر مشهد، مدرسه اندیشه) ، تعداد 30 دانش آموز پس از اجرای پیش آزمون نظریه ذهن، به صورت تصادفی پس از همتا سازی بر حسب سن و هوش و نمرات نظریه ذهن به دو گروه آزمایش(15 دانش آموز) و کنترل ( 15 دانش آموز) تقسیم شدند. گروه آزمایش به مدت 9 جلسه در جریان آموزش قرار گرفت . پس آزمون نظریه ذهن پس از دو هفته برای هر دو گروه اجرا شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، روش های آمار توصیفی و آزمون تحلیل کوواریانس (برای مقایسه گروه ها و کنترل اثر پیش آزمون) به کار گرفته شد. یافته ها نشان داد که متغیر مستقل( آموزش نظریه ذهن) اثر معناداری بر سطوح نظریه ذهن در پس آزمون p(

این پژوهش با هدف ارزیابی اثر بخشی آموزش با رویکرد محاوره ای، بر ارتقاء نظریه ذهن و تاثیر آن بر مهارت های فراشناختی خواندن انجام شد.جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان مدارس پسرانه شهرستان شیراز (مقطع دبستان) بود. در یک طرح نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون پس آزمون به همراه پیگیری، تعداد 44 دانش آموز پسر ( 24 دانش آموز پایه چهارم در مطالعه اول و 20 دانش آموز پایه سوم در مطالعه دوم) به ترتیب به روش نمونه گیری خوشه ای و نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. شرکت کنندگان در هر یک از گروه ها، پرسشنامه فراشناخت خواندن، آزمون درک مطلب و تکلیف نظریه ذهن (داستان های عجیب) را تکمیل کردند. در مطالعه اول 24 دانش آموز پسر پایه چهارم در دو گروه آموزش و گواه  به تصادف توزیع و در چهار جلسه آموزشی شرکت کردند. در مطالعه دوم 20 دانش آموز پسر پایه سوم در دو گروه آزمایش و گواه توزیع شدند. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس و تحلیل نمرات افزوده مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که در هر دو مطالعه، صرف نظر ازتوانایی درک مطلب،کودکان گروه آزمایشی نسبت به گروه گواه، عملکرد بالاتری در نمرات مربوط به نظریه ذهن داشتند. علاوه بر آن  تعمیم اثر آزمایشی به دلیل تحولی بودن مهارت های فراشناختی خواندن، تنها در دانش آموزان  9 تا 10 سال  مشاهده شد.

زمینه و هدف: کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم نه تنها قادر به درک ذهن دیگران نیستند، بلکه در درک این که دیگران ممکن ذهن متفاوتی داشته باشند نیز دارای مشکلات اساسی هستند. هدف از این مطالعه تعیین اثر بخشی آموزش نظریه ذهن بر ارتقاء سطوح نظریه ذهن کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم بود. روش: این پژوهش از نوع مطالعات تجربی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با یک گروه گواه بود. 12 نفر از کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم با دامنه سنی 7 تا 10 سال با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و در دو گروه آزمایش و گواه به صورت تصادفی جایدهی شدند. برنامه مداخله ای نظریه ذهن به مدت 25 جلسه به گروه آزمایش آموزش داده شد و گروه گواه این آموزش را دریافت نکرده است. در پایان هر دو گروه در مرحله پس آزمون مورد ارزیابی قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل آزمون نظریه ذهن استیرنمن (1999) – فرم 38 سوالی با هنجار ایرانی بود. داده های به دست آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها : نتایج تحلیل داده ها نشان داد که برنامه مداخله ای توانسته است باعث افزایش میانگین خرده مقیاس های نظریه ذهن در گرو ه آزمایش شود (0/001 > p )، در حالی که گروه گواه در تمام خرده مقیاس های پس آزمون، تغییر قابل توجهی نداشتند. نتیجه گیری : یافته های پژوهش حاضر نشان داد که آموزش نظریه ذهن، توانایی بازشناسی عواطف و وانمودسازی (سطح یک نظریه ذهن)، درک باور غلط اولیه (سطح دوم نظریه ذهن)، و درک باور غلط ثانویه (سطح سوم نظریه ذهن) کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم را افزایش می دهد. استلزام های نتایج به دست آمده در مقاله مورد بحث قرار گرفته است.

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی بازی درمانی شناختی رفتاری و آموزش نظریه ذهن بر انعطاف پذیری شناختی در دانش آموزان دارای ناتوانی های خاص یادگیری با و بدون همبودی اختلال نقص توجه/ بیش فعالی بود. روش کار: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر 10 تا 12 سال دارای ناتوانی خاص یادگیری شهر اهواز در سال 1397 بود که از بین آنها 60 نفر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در گروه های آزمایشی و گروه کنترل جایگزین شدند (20 نفر در هر گروه). به منظور گردآوری اطلاعات از آزمون کارت های ویسکانسین استفاده شد. پس از ارزیابی اولیه، گروه آزمایش اول تحت آموزش نظریه ذهن به مدت 2 ماه (هر ماه 5 جلسه آموزشی)، جمعاً در 10 جلسه 90 دقیقه ای و گروه آزمایش دوم تحت مداخله بازی درمانی شناختی رفتاری انفرادی در 10 جلسه 90 دقیقه ای به صورت دو بار در هفته قرار گرفتند، در حالی که گروه کنترل مداخله ای دریافت نکردند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون آماری تحلیل کوواریانس تک متغیری با نرم افزار SPSS-23 انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش نظریه ذهن و بازی درمانی شناختی رفتاری بر بهبود انعطاف پذیری شناختی دانش آموزان اثربخش بودند (01/0>P). اما بین اثربخشی دو مداخله تفاوت معناداری دیده نشد (05/0<P). همچنین نتایج نشان داد، همبودی اختلال نقص توجه/ بیش فعالی اثر بخشی این مداخلات را تعدیل کرد. نتیجه گیری: با توجه به اثربخش بودن مداخلات پیشنهاد می شود چنین برنامه هایی با برگزاری کارگاه های آموزشی به جهت این که درمان گران در این زمینه از دانش کافی برخوردار باشند، اجرا شود.

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش نظریه ذهن بر خودپنداره و اضطراب در دانش آموزان با ناتوانی های خاص یادگیری با نقش تعدیل کنندگی همبودی اختلال نقص توجه- بیش فعالی بود. روش پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را دانش آموزان دارای ناتوانی خاص یادگیری شهر اهواز در سال 1398 تشکیل می دهند. از بین آنها 28 نفر شامل 9 دختر و 19 پسر (14 نفر به ازا هر یک از گروههای آزمایش و گواه به این صورت که هر گروه از تعداد مساوی دانش آموز دارای ناتوانی خاص یادگیری با همبودی اختلال نقص توجه بیش فعالی و بدون آن تشکیل می شد)، به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در گروه های آزمایشی و کنترل جایگزین شدند. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه خودپنداره کودک پیرز – هریس و مقیاس اضطراب کودکان اسپنس، استفاده شد. گروه آزمایش تحت آموزش نظریه ذهن قرار گرفت و گروه کنترل در لیست انتظار آموزش قرار گرفت. داده ها با استفاده از آزمون آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که آموزش نظریه ذهن بر بهبود خود پنداره و کاهش اضطراب دانش آموزان اثربخش بودند (01/0>P). همچنین نتایج نشان داد، همبودی اختلال نقص توجه-بیش فعالی اثر بخشی این آموزش را تعدیل کرد. لذا نتیجه گیری می شود که می توان از این روش آموزش در جهت کمک به داش آموزان دارای ناتوانی خاص یادگیری و به ویژه افراد دارای همبودی اختلال نقص توجه – بیش فعالی بهره برد.