نظریه های روایت

در روایت شناسی که از عمر آن بیش تر از چند دهه نمی گذرد، نظریه پردازان روایت را وسیله ای جهت انتقال دانش و معرفت دانسته و دامنة آن را بسی گسترده تر از قبل تعریف کرده اند. این شاخه از پژوهش ادبی ناظر بر تحلیل روایت و خصوصاً اشکال و انواع راوی و مطالب دیگر است و به عنوان نظریه ای مدرن عمدتاً با ساختارگرایی اروپایی مرتبط است، هرچند بررسی های قدیمی اشکال و صنایع روایی از دوران بوطیقای ارسطو را نیز از آثار مربوط به علم روایت و روایت پژوهی می توان دانست. در این مقاله هدف ارائه تعریفی از روایت، ماهیت، کارکرد و پیشینة تاریخی آن به همراه معرفی برخی نظریه پردازی های جدیدی است که در چهارچوب آن می توان انواع روایت را بررسی کرد.

این مقاله با هدف بررسی نقش راوی برای رسیدن به قابل اعتمادترین روایت فردی از واقعیت در مستند رادیویی، به عنوان نزدیک ترین گونه رسانه ای به رویداد واقعی، نگاشته شده است. به این منظور، با تکیه بر سه نظریه روایت از پراپ، ژنت و بارت، هفت نمونه ساخته شده در سه شبکه رادیویی فرهنگ، صدای آشنا و ایران، به طور تصادفی انتخاب و با روش تحلیل روایت، بررسی شدند. براساس یافته ها، بهترین گونه روایت، که به برداشتی شفاف از واقعیت سوژه می انجامد، روایت انفجاری بر پایه نظریه ژنت و بارت است؛ زیرا با بیان تفسیرهای گوناگونِ وقایع و بازنمایی هم زمان پاره ای از اجزا در کالبد روایت، نشان می دهد عناصر مختلف، چه ارتباطی با هم دارند و هر کدام، چگونه در ساختار متن می گنجد یا گنجانده نمی شود.