اقتصاد تجربه

در سال های اخیر، نظام عرضه و تقاضا در حوزه گردشگری، تغییر شگرفی داشته است. این تغییر، در سطح جدیدی از اقتصاد خود را نشان می دهد که توسط پین و گیلمور (1999) تحت عنوان «اقتصاد تجربه» مطرح شده است. بر اساس نظر پین و گیلمور، اقتصاد تجربه آخرین سطح از توالی و پیشرفت اقتصاد تجربه بوده که سطح تکامل یافته تر از مواد خام (در اقتصاد کشاورزی)، کالاها (در اقتصاد صنعتی) و خدمات (در اقتصاد خدمات) است. مصرف کننده در اقتصاد تجربه، کاربر یا مشتری می باشد و به عنوان میهمان شناخته می شود. محصول قابل عرضه نیز ترکیبی از کالاها و خدمات و تجربیات است که بر مبنای ایجاد ارزش برای میهمان می باشد. پین و گیلمور در مدل 4E بر اساس دو جنبه میزان مشارکت پذیری (فعال/ غیرفعال) و میزان برقراری ارتباط میهمان با محیط (جذب/ غرق شدن)، چهار بُعد سرگرمی، آموزشی، زیبایی شناختی و رهایی را تعریف کردند. با توجه به اهمیت گردشگری کودکان و نوجوانان و ناشناخته بودن این مقوله در منابع و مطالعات دانشگاهی گردشگری ایران، پژوهشگر بر آن شد تا نمونه موردی این تحقیق را براساس مدل 4E در فضای ادراک ذهنی نوجوانان بررسی کند. داده های این تحقیق، با استفاده از روش های کتابخانه ای جهت ایجاد چارچوب نظری و میدانی و با استفاده از ابزارهای مشاهده، مصاحبه (با 25 تن از صاحب نظران و فعالان عرصه سفر کودکان) و تنظیم پرسشنامه بر اساس طیف بوگاردوس، گردآوری شدند. جامعه آماری این پژوهش 560 تن از دانش آموزان دختر و پسر مقطع دبیرستان شهر تهران بودند. دسته بندی و تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گیری از نرم افزار های SPSS و Excel صورت پذیرفت. یافته ها حاکی از آن است که دانش آموزان، گرایش زیادی به غرق کامل در طبیعت دارند و در بافت های تاریخی، گرایش به بُعد زیبایی شناختی حاکم است.

هدف از این مطالعه، بررسی اثر اقتصاد تجربه گردشگری در مناطق روستایی و ییلاقی رامسر و چالوس بر دل بستگی به مکان و  نیات رفتاری گردشگران از طریق احساسات دلپذیر و خاطرات مثبت گردشگران بوده است.  این پژوهش، اکتشافی - توصیفی از نوع پیمایشی و ابزار اصلی گردآوری اطلاعات، پرسشنامه بوده است .184 پرسشنامه به روش نمونه گیری در دسترس، در بهار و تابستان سال 1396 بین گردشگران و بازید کنندگان از مناطق روستایی و ییلاقی چالوس و رامسر در شمال ایران توزیع شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده های پژوهش، 171 پرسشنامه انتخاب و از معادل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که: اقتصاد تجربه گردشگری روستایی با برانگیختگی دلپذیر رابطه معناداری دارد، برانگیختگی دلپذیر حاصل از تجربه، با خاطرات رابطه معناداری دارد و برانگیختگی دلپذیر با نیات رفتاری گردشگران دارای رابطه معناداری نیست؛ بنابراین، اقتصاد تجربه بر دل بستگی به مکان و در نهایت نیات رفتاری گردشگران نقش مهمی ایفا می کنند. هم چنین این پژوهش می تواند،  پژوهش گران آتی را به سمت مفاهیم مدیریتی در صنعت گردشگری، خاصه گردشگری روستایی، مرتفع ساختن محدودیت ها و در نهایت ارائه راهکارها و پیشنهاد های سازنده برای سازمان ها و مراکز مربوطه، هدایت نماید

اهداف: بناها و سایت های صنعتی، به دلیل ویژگی های متمایز کالبدی و زیبایی شناختی، می توانند صحنه ای باشند برای ملاقات مردم که در صورت هدایت درست صحنه؛ ایجاد تجربه های به یادماندنی را به دنبال خواهد داشت. استفاده مجدد از این بناها با کاربست اقتصاد تجربه می تواند فارغ از نگاه موزه ای به آن ها، پیشنهادات بیشتری را در اختیار قرار دهد تا با طراحی تجربه های متفاوت به شکلی مناسب از آن ها بهره برداری شود. روش ها: در پژوهش اسناد و نظریه های مرتبط از طریق راهبرد استدلال منطقی مورد بازخوانی قرار می گیرند. سه مولفه «زمینه شخصی»، «زمینه اجتماعی» و «زمینه فیزیکی» چارچوب مفهومی پژوهش را شکل دادند. یافته ها: طراحی تجربه در کارخانه سیمان ری بر اساس سه مولفه استخراج شده از چارچوب مفهومی و با بهره گیری از چهار قلمرو پین و گیلمور انجام شده است. از این رو، کاربری های پیشنهادی با توجه به اصالت سایت صنعتی و تولید تجربه های نوین جمعی که ماحصل آن هم نشینی کاربری های گوناگون در این سایت می باشد، تعریف شده است. نتیجه گیری: میراث صنعتی هر کشور زمینه ساز رشد و ارتقا اقتصاد آن کشور است. حفاظت و استفاده مجدد از این بناها می تواند در تحقق توسعه اقتصادی باشد. یکی از جدیدترین شیوه ها در علم اقتصاد، طراحی تجربه است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد، طراحی تجربه محور می تواند ابزاری سودمند در راستای حفاظت از میراث باشد. در این مقاله بر اساس معیارهای به دست آمده از چارچوب مفهومی پژوهش، از نگاه تجربه محوری به گردشگری میراث پرداخته شده است و برای تبیین بهتر این رویکرد، طراحی تجربه محور کارخانه سیمان ری به عنوان مورد پژوهی مورد بررسی قرار گرفته است.

امروزه باارزش ترین ابزار بازاریابی مورداستفاده توسط کسب وکارهای گردشگری جهت کسب مزیت رقابتی، تجربه است. اقامتگاه های بوم گردی نیز ازجمله بخش های صنعت گردشگری هستند که می توانند با ارائه تجربه های غنی و به یادماندنی به گردشگران، به منافع زیادی دست پیدا کنند. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی محرک ها و موانعی است که در مسیر تحقق این تجارب در اقامتگاه های بوم گردی استان سمنان، وجود دارد. برای رسیدن به این هدف، با ۱۷ نفر از صاحبان اقامتگاه های بوم گردی استان سمنان مصاحبه شد. تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک تحلیل مضمون صورت پذیرفت. از دیدگاه صاحبان اقامتگاه های بوم گردی، از یک سو محرک ها (مانند عوامل مدیریتی-نهادی، عوامل فنّاورانه و عوامل اجتماعی-فرهنگی) و از سوی دیگر موانعی (مانند موانع اجتماعی-فرهنگی، زیست محیطی، آموزشی، اقتصادی، زیرساختی، نهادی-سازمانی و ضعف در بازاریابی) برای توسعه گردشگری تجربه محور وجود دارد. توجه هرچه بیشتر به ایجاد محرک ها، باعث می شود تا صاحبان اقامتگاه بوم گردی تجربه غنی تر و به یادماندنی تری را به گردشگران، ارائه دهند. این امر موجب تقویت توسعه گردشگری تجربه محور می شود. از سوی دیگر، بی توجهی به رفع موانع و محدودیت ها، باعث می شود تا موفقیت اقامتگاه ها در ارائه تجربه غنی به گردشگران کمتر شود و درنتیجه از سرعت توسعه گردشگری تجربه محور در اقامتگاه های بوم گردی استان سمنان، کاسته شود.

امروزه باارزش ترین ابزار بازاریابی مورداستفاده توسط کسب وکارهای گردشگری جهت کسب مزیت رقابتی، تجربه است. اقامتگاه های بوم گردی نیز ازجمله بخش های صنعت گردشگری هستند که می توانند با ارائه تجربه های غنی و به یادماندنی به گردشگران، به منافع زیادی دست پیدا کنند. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی محرک ها و موانعی است که در مسیر تحقق این تجارب در اقامتگاه های بوم گردی استان سمنان، وجود دارد. برای رسیدن به این هدف، با ۱۷ نفر از صاحبان اقامتگاه های بوم گردی استان سمنان مصاحبه شد. تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک تحلیل مضمون صورت پذیرفت. از دیدگاه صاحبان اقامتگاه های بوم گردی، از یک سو محرک ها (مانند عوامل مدیریتی-نهادی، عوامل فنّاورانه و عوامل اجتماعی-فرهنگی) و از سوی دیگر موانعی (مانند موانع اجتماعی-فرهنگی، زیست محیطی، آموزشی، اقتصادی، زیرساختی، نهادی-سازمانی و ضعف در بازاریابی) برای توسعه گردشگری تجربه محور وجود دارد. توجه هرچه بیشتر به ایجاد محرک ها، باعث می شود تا صاحبان اقامتگاه بوم گردی تجربه غنی تر و به یادماندنی تری را به گردشگران، ارائه دهند. این امر موجب تقویت توسعه گردشگری تجربه محور می شود. از سوی دیگر، بی توجهی به رفع موانع و محدودیت ها، باعث می شود تا موفقیت اقامتگاه ها در ارائه تجربه غنی به گردشگران کمتر شود و درنتیجه از سرعت توسعه گردشگری تجربه محور در اقامتگاه های بوم گردی استان سمنان، کاسته شود.

امروزه به دلیل بالارفتن امید به زندگی و افزایش طول عمر افراد در جوامع مختلف نسبت به گذشته، افراد بیشتری در جهان، سالمندی را تجربه کرده و اوقات فراغت نقش پررنگی در زندگی سالمندان ایفا می کند. ازاین رو، رشد صنعت گردشگری و سفر بسیار حائز اهمیت است. شهر مشهد، به عنوان قطب مذهبی ایران، شهری سیاحتی و زیارتی محسوب می شود. این پژوهش، رابطه معنادار بین مؤلفه های اقتصاد تجربه با نوع تصویر ذهنی از مقصد و رفتار گردشگری در سالمند را تحلیل و بررسی می کند. براساس جامعه آماری این پژوهش که گردشگران سالمندی که به شهر مشهد مراجعه کرده اند را شامل می شود، با درنظر گرفتن پاندمی کرونا، تعداد 384 عدد پرسشنامه توزیع و نتایج آن مطالعه شد و پایایی و روایی پرسش نامه ها سنجیده و مورد تأیید قرار گرفت. پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار SmartPls تحلیل و درجهت تعیین ارتباط میان متغیرها در این مدل سازی بررسی شدند. نتایج نشان داد که در زیر شاخه های اقتصاد تجربه، عوامل زیباشناختی و آموزشی به ترتیب با ضریب 08/ 4 به عنوان مهم ترین عامل و ضریب 95/ 3 به عنوان کم اهمیت ترین عامل بوده و در رفتارگردشگری، مؤلفه های عاطفی با ضریب 23/ 4 به عنوان مؤثرترین مؤلفه بوده و مؤلفه شناختی با ضریب 58/ 3 تأثیرپذیری کمتری داشته است.یافته های پژوهش نشان می دهد که رابطه مثبت و معنی داری بین رفتار گردشگری و مؤلفه های اقتصاد تجربه (بعد عاطفی، بعد شناختی و وفاداری و خاطرات و تفسیر ذهنی) وجود دارد و این رابطه به لحاظ آماری نیز تائید شده است. زیرا سطح معنی داری به دست آمده در کلیه شاخص ها کمتر از 50/ 0 است.