مدل طولی در علم دینی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
دوگانگی علوم طبیعی و انسانی یکی از جاافتاده ترین دوگانگی ها در تفکر و فرهنگ غربی است. این دوگانگی، آن گونه که در فلسفهٴ غرب به چشم می خورد، نتایج و پیامدهای بسیاری داشته است. نگارنده با اشاره به این مبنا و پیامدهای آن، به بیان ناهمخوانی آن با تفکر دینی می پردازد. در ادامه با استفاده از فلسفهٴ نفس صدرایی مدل طولی در علم دینی مطرح می شود. سه پیامد مهم این مدل، یعنی ردّ تحویل گرایی و ردّ تقابل تبیین و تفسیر و ردّ طبیعت گرایی نیز بررسی می گردد. تحویل گرایی اقسام گوناگونی دارد. این اقسام تا آنجا پذیرفتنی اند که به تحویل و تقلیل بُعد اساسی آدمی به جنبهٴ مادّی او نینجامند. تبیین و تفسیر هم یک پیوستار طولی را تشکیل می دهند. طبیعت گرایی به وحدت روش علوم انسانی و تجربی یا وحدت موضوع آنها تأکید دارد. در مقابل، ضد طبیعت گرایی بر عدم وحدت روش این علوم و عدم وحدت موضوع آنها اعتقاد دارد. در غرب، نزاع طبیعت گرایی با ضد طبیعت گرایی تاریخچه ای طولانی پشت سر گذاشته است. بر اساس مدل طولی، علوم طبیعی و انسانی تفاوت های بنیادی دارند.