ازدواج های سیاسی

مغولان اقوامی صحراگرد بودند که به صورت قبیله ای زندگی می کردند. آن ها مجبور بودند برای دوام آوردن در زندگی سخت کوچ نشینی، رابطه خود را با قبایل دیگر مستحکم کنند. یکی از راه های حصول به این هدف، ازدواج های سیاسی بود که زنان نقش مهمی در آن داشتند. چنگیز خان که از میان همین قبایل مغولی برخاسته بود، توانست تمام قبایل مغولی و غیر مغولی ساکن در مغولستان و اطراف آن را با پیوندهای سیاسی به خود نزدیک کند و به وسیله آن ها به سرزمین های متمدن آن روز (چین- ایران) حمله کند. در این پژوهش تأثیر ازدواج های سیاسی بر ساختار قدرت در دوره چنگیزخان (623 ه .ق) مورد بررسی قرار می گیرد، شیوه این پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده است که با گردآوری منابع و داده ها از کتابخانه ها و تحلیل مطالب گردآوری شده به نگارش و تدوین شده است.

ازدواج های سیاسی مبحثی بسیار کهن می باشد. در متون و منابع به ازدواج های بین سلاطین و خوانین اشاره شده که تنها دلیل آن ایجاد روابط دوستانه و سیاسی بوده است، بدون این که وضع زن و مرد و تناسب سنی آن ها در نظر گرفته شود. این ازدواج های سیاسی که از مباحث مهم در تاریخ هر کشوری می باشد به یکی از دلایل صورت می گرفته است: کسب قدرت، مشروعیت بخشی، ماندگاری قدرت یا تحکیم موقعیت، اشاعه قدرت در سرزمین های مفتوحه، ایجاد صلح و تحکیم روابط، اتحاد برای مقابله با یک دشمن مشترک، جلوگیری از یورش دولت های قدرتمندتر، افزودن به ثروت خود با گرفتن جهیزیه و هدایای سنگین از خانواده دختر، دست اندازی به سرزمینی که از طریق لشکرکشی مقدور نبوده است. ازدواج های سیاسی در سطح حکومت های محلی چه تأثیری بر ساختار قدرت ایلخانان داشته اند؟ فرضیه، این ازدواج ها از یک سو، تثبیت قدرت حکومت های محلی را در پی داشت و از سوی دیگر موجب می شد مغول ها، شاهزادگان جدیدی را تحت سلطه خود درآورند و از عواید مناطق آنان بهره مند شوند. هدف از انجام این پژوهش، ارائه تصویری از ازدواج های سیاسی و تأثیر آن ها در ساختار قدرت در دوره واپسین ایلخانی (717- 736 ق) می باشد.

پژوهش در رابطه با نقش زنان در عرصه های گوناگون تاریخ ایلام از جمله مسائلی است که همواره مورد توجه پژوهشگران بوده، با این حال، در تحقیقات انجام شده بیشتر به نقش مذهبی آنان توجه شده و نقش سیاسی کمتر مد نظر قرار گرفته است. مساله یادشده از این نظر بیشتر جلب توجه می کند که به رغم کمبود آثار برجای مانده از تاریخ ایلام، نقش سیاسی زنان به خوبی قابل ردیابی است. نوشتار حاضر درصدد پرداختن به چگونگی و میزان حضور و نقش سیاسی زنان در تاریخ ایلام میانه از سده 15 تا 11 پ.م. به صورت تفکیک شده در قالب دودمان های حکومتگر در این دوره است. در این پژوهش تلاش شده تا علاوه بر استفاده از منابع بومی و داده های باستانشناسی از داده های غیر بومیِ هم دوره نیز استفاده شود تا بتوان به تصویری روشن تر از مبحث مورد نظر دست یافت. نتایج این پژوهش نشان می دهد که زنان علاوه بر اینکه از اعضای مهم خاندان سلطنتی به شمار می رفته اند، شاهان نیز به واسطه آنان بر سریر قدرت می نشستند. در این دوره قدرت زنان چنان افزایش یافته است که حتی در کتیبه ها، شاهان اعطای پادشاهی به خویش را به واسطه آنها دانسته اند. زنان دوره ایلام میانه با استفاده از قدرت و نفوذ خویش برای دست یافتن به مقبولیت اقدامات مهمی از جمله ساخت معابد انجام داده اند که در نوع خود کم نظیر است. نپیر-اسو و نهونته-اوتو دو تن از بانوانی هستند که نقش سیاسی مهمی در تاریخ ایلام میانه داشته اند.