مدین

در آیاتی از قرآن کریم دربارة رویدادهای گذشته، سرنوشت پیامبران، اقوام و شخصیت های پیشین و دیگر امور تاریخی سخن گفته شده است. برخی خاور شناسان بر تعارض اخبار تاریخی قرآن با گزاره های تاریخی کتب دیگر، از جمله کتاب مقدس تأکید می ورزند. یکی از این موارد، ادعای خطای تاریخی دربارة اصحاب ایکه، اهل مدین و پیامبر آنان حضرت شعیب علیه السلام است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، ادعای خاور شناسان را در این باره نقد و بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که ادعای خطای قرآن به ادلة متقن مردود است و قصة قرآنی مدین با کتاب مقدس همخوانی دارد. ادله و شواهد، از تعدد مکانی مدین و ایکه حکایت دارند و حضرت شعیب از اهالی مدین بوده، ولی در هر دوجا به نبوت مبعوث شده است. مدین و ایکه در جهت شمال غربی جزیرةالعرب در کنار بزرگ راه حجاز به شام بوده اند.

بررسی اشتراکات و افتراقات داستان های انبیا در قرآن، عهد قدیم و عهد جدید، و مقایسه محتوا و شیوه داستان سرایی هر کتاب می تواند نتایج جالبی را به دست دهد. این مقاله با مقایسه داستان حضرت شعیب در قرآن و داستان یترون در عهد قدیم، این دو داستان را در هر کتاب به صورت جداگانه مورد ارزیابی قرار داده و سپس نقاط اشتراک و افتراق داستان ها را بررسی می کند. سؤالی که در این مقاله مطرح شده است این است که آیا می توان شعیب و یترون را یک شخص و همان پدر همسر حضرت موسی دانست؟ در جستار حاضر، به این سؤال با توجه به آیات قرآن و مطالب موجود در عهد قدیم و نیز مراجعه به تفاسیر موجود و بحث های لغوی پاسخ داده خواهد شد. نتیجه اجمالی این است که شعیب در قرآن، همان یترون و پدر همسر موسی در عهد قدیم است. در این مقاله همچنین سبک این داستان در هر یک از دو کتاب مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است و روش تحقیق در این مقاله روش تطبیقی متنی است.

با بازسازی تاریخی، جغرافیایی و اجتماعی فضای زندگی حضرت شعیب (ع) شاهد فراگیر شدن مفاسد اقتصادی در این بستر هستیم که آیات قرآن گویای دغدغه حضرت شعیب(ع) برای اصلاحات اقتصادی این جامعه است؛ هدف پژوهش حاضر، کشف راهبردهای آن حضرت و از رهگذر آن دستیابی به رویکرد مناسب در عصر حاضر برای انجام این اصلاحات است. با در کنار هم قرار دادن خانواده قرآنی و روایی و با بهره بردن از تفاسیر، این چنین به دست آمد که آن حضرت برای اصلاحات اقتصادی، با مقدمه نرم افزاریِ ارتباط با خدا، با استفاده از چهار راهبرد علمی، سیاسی، فرهنگی-اجتماعی و دفاعی درصدد اصلاحات اقتصادی برآمد که هریک از این راهبردها را به صورت های گوناگونی عملیاتی کرد که با جریان دادن این راهبردها می توان اصلاحات اقتصادی را در عصر حاضر انجام داد.