تکنیک آنتروپی شانون

تغییرات سازمانی بسیار سخت، پیچیده، مبهم و در عین حال گریزناپذیرند. تحقیقات نشان داده اند که برنامه-ریزی، هدایت و حفظ تغییرات سازمانی بسیار مشکل و احتمال موفقیت آنها اندک است. برخورداری از مدل یکپارچه برای مدیریت تغییرات می تواند اتفاقات پیچیده – که ماهیت ذاتی هر تغییری است- را با تشخیص روابط بین عناصر حیاتی، ساده کند. به خصوص آنکه نیروهای نهادی و زمینه فرهنگی سازمان در شرف تغییر در آن الگو در نظر گرفته شود که این امر در زمینه سازمان های ایرانی به دلیل تفاوت چشمگیر با سازمان های غربی که مهد شکل گیری نظریات تغییر هستند، از اهمیتی ویژه برخوردار است. در این پژوهش با 21 مدیر و عامل تغییر که تغییراتی موفقیت آمیز در سازمان هایی با مالکیت، اندازه و در صنایع مختلف ایجاد کرده بودند، مصاحبه شد و نتایج مصاحبه ها، اسناد و مدارک سازمانی، پس از تحلیل محتوی و سنجش اعتبار کدگذاری انجام شده با تکینک آنتروپی شانون تحلیل شد. یافته ها حاکی از اهمیت توجه همه جانبه به ابعاد گوناگون محتوایی، زمینه ای و فرآیندی تغییر است و اینکه در هر گام از فرآیند تغییر - از زمان شکل گیری ایده تغییر تا تثبیت آن در سازمان - لازم است عوامل خاصی در هر بعد به تناسب سایر عوامل، مورد مداقه مدیران قرار گیرد.

هدف پژوهش حاضر واکاوی عوامل مؤثر بر وضعیت تحصیلی داوطلبان کنکور رشته های تحصیلی (علوم انسانی، فنی و پایه) در مقاطع مختلف با استفاده از تکنیک آنتروپی شانون می باشد. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری داده ها به روش کیفی موردی انجام گردید. از مصاحبه و اسناد جهت تعیین عوامل و نشانگرهای موثر در ارزیابی وضعیت تحصیلی داوطلبان و اولویت بندی آنها استفاده شد. از روش تحلیل محتوا برای تحلیل یافته های مصاحبه و اسناد استفاده شد. با استفاده از نمونه گیری هدفمند۱۰ نفر برای مصاحبه انتخاب شدند. با استفاده از نمونه گیری در دسترس نیز ۴۳ سند مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها نشان داد که عوامل خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی، فردی و روانی، اقتصادی، و آموزشی به عنوان عوامل موثر بر وضعیت تحصیلی داوطلبان تعیین و نشانگرهایی برای این عوامل مطرح شدند. در اولویت بندی نتایج مشخص شد که از عامل فردی معیار جنسیت، از عامل خانوادگی معیار سطح سواد اعضای خانواده، از عامل اقتصادی معیار وضعیت اقتصادی، از عامل روانی معیارهای انگیزه پیشرفت، خود کارآمدی و سلامت روان، از عامل اجتماعی- فرهنگی معیار محل سکونت (همراه خانواده، خوابگاه)، از عامل آموزشی معیار معدل بالاترین اولویت ها را به خود اختصاص داده اند. در نتیجه گیری می توان گفت برخی از معیارها و عوامل هستند که می توانند بر وضعیت تحصیلی داوطلبان تاثیر بیشتری داشته باشند لذا لازم است که با توجه به هر مقطع و رشته تحصیلی به بهبود آنها پرداخت.

دستیابی به اصلی ترین معیارهای کیفیت در آموزش عالی، از الزامات اساسی برای اجرای مناسب هر یک از رویکردهای تضمین کیفیت در بهبود آموزش عالی و رشته های درسی است. تحقیق حاضر با هدف شناسایی عوامل، ملاک ها و نشانگرهای مؤثر در تضمین کیفیت رشته مدیریت آموزشی و تعیین میزان اهمیت و اولویت آنها نسبت به یکدیگر انجام شد. روش تحقیق، کیفی و ابزار مصاحبه و بررسی اسناد و مدارک است. برای تحلیل یافته های مصاحبه از روش تحلیل محتوا به شیوه مقوله بندی و برای تحلیل اسناد و مدارک از تکنیک آنتروپی شانون استفاده شد. مصاحبه نیمه ساختارمند با 11 نفر از خبرگان حوزه تضمین کیفیت و استادان گروه علوم تربیتی دانشگاه های دولتی شهر تهران انجام گرفت. ضمن مصاحبه، برای شناسایی جامع عوامل، ملاک ها و نشانگرها، 37  واحد مطالعاتی در زمینه ارزیابی و تضمین کیفیت رشته های درسی بررسی شد. نتایج نشان داد که هفت عامل دانشجویان، اعضای هیأت علمی، امکانات و تجهیزات آموزشی و پژوهشی، جایگاه سازمانی سازماندهی و مدیریت گروه، فرایند یاددهی-یادگیری، دوره های آموزشی مورد اجرا و دانش آموختگان، به عنوان عوامل اساسی در تضمین کیفیت برنامه آموزشی رشته مدیریت آموزشی اهمیت دارند و از این میان عامل جایگاه سازمانی، سازماندهی و مدیریت گروه با بار اطلاعاتی 0.51 و ضریب اهمیت 0.17 بالاترین اولویت را در بین سایر عوامل دارند و سایرعوامل در اولویت های بعد از آن قرار دارند. ملاک نحوه تبادل تجربه از عامل اعضای هیأت علمی، با بار اطلاعاتی 0.688 و ضریب اهمیت 0.17 بالاترین اولویت را نسبت به کل ملاک های پژوهش دارا بود و نشانگر تعداد مقاله های منتشر شده در مجلات معتبر علمی از عامل اعضای هیأت علمی با بار اطلاعاتی 0.800 و ضریب اهمیت 0.045 بالاترین اولویت را نسبت به سایر نشانگرها داشت.